شستن صحیح دست‌ها یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای جلوگیری از انتشار بیماری‌های عفونی است. با این حال، بسیاری از افراد علی‌رغم نیت خوب، به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی یا باورهای نادرست، شستن دست‌ها را به شکلی انجام می‌دهند که نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه زمینه‌ساز انتقال بیشتر ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز می‌شود. این مقاله به بررسی رایج‌ترین اشتباهات در فرآیند شستن دست‌ها می‌پردازد تا از بروز چنین خطاهایی پیشگیری شود.
استفاده صرف از محلول های ضدعفونی کننده؛ جایگزینی ناقص برای صابون و آب
در دنیای پرشتاب امروزی، بسیاری از افراد برای صرفه‌جویی در زمان، به محلول‌های ضدعفونی‌کننده الکلی تکیه می‌کنند. گرچه این محصولات در مواقع خاص کاربرد دارند، اما نمی‌توانند جایگزین کامل شست‌وشوی سنتی با آب و صابون باشند.
- ضدعفونی‌کننده‌های دست برای از بین بردن طیف وسیعی از میکروب‌ها مفید هستند، اما در برابر برخی ویروس‌های مقاوم مانند نوروویروس کارایی ندارند
- ویروس‌هایی نظیر نوروویروس که عامل بیماری‌های گوارشی شدید هستند، تنها با شست‌وشوی کامل دست با صابون از بین می‌روند
- علاوه بر آن، وقتی دست‌ها چرب یا کثیف باشند، الکل موجود در ضدعفونی‌کننده قادر به نفوذ مناسب و نابودسازی میکروب‌ها نیست
نادیده گرفتن شست و شوی دست پس از عطسه یا سرفه در آرنج
آموزش عمومی بر لزوم عطسه یا سرفه در گودی آرنج تأکید می‌کند، اما بسیاری تصور می‌کنند که این روش دیگر نیازی به شستن دست ندارد. این یک باور اشتباه و خطرناک است.
- حتی با عطسه در آرنج، قطرات تنفسی می‌توانند از طریق تماس‌های بعدی با صورت یا وسایل دیگر منتقل شوند
- لمس تصادفی صورت، گوشی موبایل یا عینک پس از عطسه، می‌تواند باعث گسترش آلودگی شود
- آمار نشان می‌دهد افراد به‌طور متوسط بین ۱۶ تا ۲۳ بار در ساعت صورت خود را لمس می‌کنند، که این رفتار ناخواسته زمینه‌ساز انتقال آلودگی است
محدود کردن شستن دست ها به فصل سرما؛ اشتباهی رایج
بسیاری از مردم فقط در فصل پاییز و زمستان که آنفولانزا و سرماخوردگی شیوع بیشتری دارد، توجه ویژه‌ای به شستن دست‌هایشان دارند. اما این رویکرد می‌تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به دیگر بیماری‌ها در طول سال شود.
- برخی ویروس‌ها و باکتری‌ها مانند ای‌کولای و سالمونلا، در تمام فصول فعال هستند و تنها به ماه‌های سرد محدود نمی‌شوند
- آلودگی‌های ناشی از غذا، آب، تماس با حیوانات یا سطوح آلوده، در هر زمان ممکن است رخ دهد
- رعایت مستمر بهداشت دست باید بخشی از عادات همیشگی روزانه باشد، نه فقط واکنشی فصلی
نادیده گرفتن شست و شوی دست پس از فعالیت های ظاهراً بی خطر
گاهی افراد پس از انجام کارهایی مانند خرید در فروشگاه، مراجعه به داروخانه یا غذا خوردن در بیرون از خانه، لزومی برای شستن دست نمی‌بینند. در حالی که این مکان‌ها و فعالیت‌ها می‌توانند محل‌های اصلی انتقال بیماری باشند.
- سطوحی مانند دستگاه‌های کارت‌خوان، چرخ‌های خرید، میزهای رستوران و صندلی‌های عمومی ممکن است آلوده به باکتری‌های مقاوم باشند
- مطالعات نشان داده‌اند که تنها ۳۰ درصد از افراد پس از عطسه یا تماس با سطوح عمومی، دستان خود را می‌شویند
- این غفلت کوچک می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های گوارشی، تنفسی و حتی عفونت‌های ویروسی شدید شود
چگونه باید دستان خود را به درستی بشوییم؟
شستن دست‌ها باید طبق دستورالعمل‌های علمی و بهداشتی انجام شود تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد. مراحل زیر توصیه می‌شود:
- از آب جاری و صابون استفاده کنید و دست‌ها را کاملاً خیس کنید
- به مدت حداقل ۲۰ ثانیه دست‌ها را به‌هم مالش دهید؛ به ویژه بین انگشتان، پشت دست، زیر ناخن‌ها و روی شست‌ها
- از صابون‌های معمولی یا آنتی‌باکتریال استفاده کنید، هر دو در کاهش میکروب‌ها مؤثر هستند
- دست‌ها را با دستمال یک‌بار مصرف خشک کنید یا اجازه دهید در هوای آزاد خشک شوند؛ حوله‌های مرطوب یا استفاده‌ی مشترک از حوله ممکن است باعث انتقال آلودگی شوند
نتیجه گیری
شستن صحیح و به‌موقع دست‌ها نقش حیاتی در پیشگیری از گسترش بیماری‌های عفونی دارد. اما این اقدام ساده تنها زمانی مؤثر خواهد بود که با دقت، استمرار و آگاهی انجام شود. استفاده بیش از حد از ضدعفونی‌کننده‌ها، محدود کردن شست‌وشو به فصل سرما، یا بی‌توجهی به موارد خاص می‌تواند تمام تلاش‌ها برای حفظ سلامت را خنثی کند. با اصلاح این اشتباهات رایج و پایبندی به اصول بهداشت فردی، می‌توان گامی مؤثر در کاهش بیماری‌ها و ارتقاء سلامت عمومی برداشت.
بدون نظر! اولین نفر باشید