با افزایش محبوبیت رژیم‌های کم‌قند و محصولات کتو، اریترایتول به یکی از پرمصرف‌ترین شیرین‌کننده‌های طبیعی در جهان تبدیل شده است. این ترکیب که در نوشیدنی‌های رژیمی، شکلات‌ها و انواع میان‌وعده‌ها یافت می‌شود، به دلیل کالری کم و طعم شیرین شبیه قند، مدت‌ها به عنوان جایگزین ایمن شناخته می‌شد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد مصرف مداوم اریترایتول ممکن است پیامدهایی جدی‌تر از کنترل قند خون داشته باشد و سلامت مغز و قلب را تحت تاثیر قرار دهد.
تاثیرات اریترایتول بر سد خونی مغزی
سد خونی-مغزی دیواره‌ای حیاتی است که مغز را از سموم و مواد مضر محافظت می‌کند و نقش مهمی در سلامت عصبی ایفا می‌کند. پژوهشی از دانشگاه کلرادو نشان داده است که اریترایتول می‌تواند این سد محافظتی را تحت فشار قرار دهد. در آزمایش‌ها، سلول‌های سد خونی-مغزی در معرض غلظتی از اریترایتول قرار گرفتند که مشابه سطح موجود پس از مصرف یک نوشابه رژیمی بود. نتیجه، بروز استرس اکسیداتیو و تولید گسترده رادیکال‌های آزاد بود که به سلول‌ها آسیب رسانده و توانایی بازسازی آن‌ها را کاهش داد.
هم‌زمان، تولید آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بدن کاهش یافت، ترکیبی که توانایی دفاعی مغز در برابر آسیب‌ها را تضعیف می‌کند. این فرآیند می‌تواند زمینه‌ساز اختلال در عملکرد عصبی و افزایش خطر سکته‌های مغزی شود.
اختلال در جریان خون و اکسیژن رسانی مغز
اریترایتول همچنین تعادل میان دو مولکول حیاتی تنظیم‌کننده رگ‌های خونی، یعنی نیتریک اکسید و اندوتلین-۱ را برهم می‌زند. نیتریک اکسید موجب گشاد شدن رگ‌ها و جریان بهتر خون می‌شود، در حالی که اندوتلین-۱ باعث تنگی عروق و افزایش فشار می‌گردد. تحقیقات نشان داده است که مصرف اریترایتول باعث کاهش تولید نیتریک اکسید و افزایش ترشح اندوتلین-۱ می‌شود، نتیجه آن تنگی عروق، کاهش جریان خون و کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز است. این وضعیت یکی از نشانه‌های هشداردهنده سکته ایسکمیک است.
تضعیف سیستم ضد لخته ی طبیعی
بدن انسان برای پیشگیری از شکل‌گیری لخته‌های خون از پروتئینی به نام فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) استفاده می‌کند که لخته‌ها را حل می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اریترایتول می‌تواند عملکرد این مکانیسم محافظتی را مختل کند و خطر ایجاد لخته‌های خون را افزایش دهد، امری که ممکن است منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
یافته های مطالعات مشاهده ای
مطالعات بزرگ مشاهده‌ای نیز حاکی از آن است که افرادی که سطح بالاتری از اریترایتول در خون دارند، تقریبا دو برابر بیشتر در معرض سکته یا حمله قلبی قرار دارند. هرچند این نتایج نیازمند بررسی‌های تکمیلی در مطالعات انسانی و طولانی‌مدت است، اما هشدار دهنده است که مصرف مداوم این شیرین‌کننده می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد.
اریترایتول؛ طبیعی اما بی خطر نیست
اریترایتول از دسته الکل‌های قندی طبیعی است و برخلاف آسپارتام یا سوکرالوز، به شیرین‌کننده‌های مصنوعی تعلق ندارد، بنابراین بسیاری از هشدارهای مرتبط با شیرین‌کننده‌های مصنوعی شامل آن نمی‌شود. این ماده طعمی مشابه قند دارد و حدود ۸۰٪ شیرینی قند را ارائه می‌کند، به همین دلیل در هزاران محصول رژیمی و کتو استفاده می‌شود. با این حال، یافته‌های تازه نشان می‌دهد که مصرف مداوم این ماده می‌تواند اثرات جانبی غیرمنتظره‌ای بر سلامت مغز و قلب داشته باشد، به ویژه در افرادی که مستعد بیماری‌های قلبی یا اختلالات مغزی هستند.
توصیه های علمی و نیاز به تحقیقات بلند مدت
دانشمندان بر لزوم تحقیقات طولانی‌مدت و دقیق درباره افزودنی‌های غذایی نوظهور تأکید دارند. اریترایتول و سایر جایگزین‌های قند، هرچند می‌توانند در کنترل وزن و قند خون مفید باشند، اما ممکن است به بهای سلامت قلب و مغز تمام شوند. متخصصان توصیه می‌کنند مصرف این شیرین‌کننده‌ها به حداقل برسد و افراد، به‌ویژه کسانی که دارای سابقه بیماری قلبی یا سکته هستند، با احتیاط آن‌ها را مصرف کنند.
جمع بندی
اریترایتول، شیرین‌کننده‌ای که سال‌ها به عنوان جایگزین بی‌خطر قند مصرف می‌شد، اکنون زیر ذره‌بین پژوهشگران قرار گرفته است. این ماده می‌تواند سد خونی-مغزی را تضعیف، جریان خون و اکسیژن‌رسانی مغز را کاهش و سیستم ضدلخته طبیعی بدن را مختل کند. پیامد این فرآیندها افزایش خطر سکته‌های مغزی و حملات قلبی است. بنابراین، حتی جایگزین‌های «طبیعی» قند هم ممکن است اثرات جانبی مهمی بر سلامت داشته باشند و لازم است مصرف آن‌ها با آگاهی و احتیاط انجام شود.
بدون نظر! اولین نفر باشید