آلزایمر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی و شناختی در جهان است که با کاهش حافظه، اختلال در توانایی‌های یادگیری و عملکردهای روزمره همراه است. با افزایش جمعیت سالمندان، میزان افراد مبتلا به این بیماری رو به افزایش است و درمان‌های فعلی تنها قادر به کاهش علائم هستند و به کند کردن پیشرفت بیماری محدود می‌شوند. اخیراً محققان روسی رویکردی نوین ارائه کرده‌اند که به جای مسدود کردن مسیرهای ورودی کلسیم به سلول‌های عصبی، بر بهبود توانایی سلول‌ها برای مدیریت کلسیم تمرکز دارد؛ روشی که می‌تواند تحولی در درمان آلزایمر ایجاد کند.
تمرکز بر مشکل اساسی آلزایمر
یکی از دلایل اصلی آسیب در سلول‌های عصبی مبتلا به آلزایمر، اختلال در تعادل یون‌های کلسیم است. کلسیم نقش پیام‌رسان در سلول‌های عصبی دارد و در انتقال سیگنال‌ها بین نورون‌ها حیاتی است. در بیماری آلزایمر، تجمع پروتئین سمی بتا آمیلوئید باعث ورود بیش از حد کلسیم به سلول می‌شود؛ پدیده‌ای که به «سیلاب کلسیمی» معروف است. این وضعیت منجر به فعالیت بیش از حد سلول‌ها، اختلال در ارتباطات عصبی و در نهایت مرگ سلول‌های مغزی می‌شود. پیامد این فرآیند از دست رفتن حافظه، اختلال در توانایی‌های شناختی و کاهش کیفیت زندگی بیماران است.
راهکار نوین محققان روسی
به جای مسدود کردن کانال‌های کلسیم که اغلب با عوارض جانبی جدی همراه است، پژوهشگران تمرکز خود را بر پمپ SERCA گذاشتند. این پمپ مسئول انتقال کلسیم اضافی به ذخایر داخل سلولی است و نقش حیاتی در حفظ تعادل کلسیم دارد. تیم تحقیق با استفاده از ترکیب شیمیایی NDC-9009 توانست عملکرد این پمپ را تقویت کند.
نحوه عملکرد NDC-9009:
- افزایش توانایی پمپ SERCA برای انتقال کلسیم اضافی به ذخایر سلولی
- کاهش فشار کلسیمی روی سلول‌های عصبی
- بازگرداندن تعادل فعالیت شبکه‌های عصبی
- بهبود حافظه و توانایی یادگیری در مدل‌های حیوانی
نتایج آزمایش ها روی مدل حیوانی
یفگنی گیرایسموف، یکی از پژوهشگران این پروژه، توضیح داد که موش‌های مبتلا به آلزایمر پیش از تزریق NDC-9009، فعالیت عصبی غیرمنظم و بیش از حد داشتند. پس از تزریق این ترکیب:
- فعالیت شبکه‌های عصبی به حالت طبیعی بازگشت
- حافظه و توانایی یادگیری در آزمون‌های رفتاری بهبود یافت
- رفتار موش‌ها مشابه موش‌های سالم شد
این نتایج نشان می‌دهد که تقویت مکانیسم‌های طبیعی مدیریت کلسیم در سلول‌های عصبی می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از بتا آمیلوئید کمک کند و علائم بیماری را کاهش دهد.
اهمیت و چشم اندازهای آینده
محققان روسی معتقدند که این یافته می‌تواند مسیر جدیدی در درمان آلزایمر باز کند و راه را برای توسعه داروهای مؤثر با عوارض جانبی کمتر هموار سازد. با توجه به این که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آلزایمر مبتلا هستند و درمان‌های فعلی تنها علائم را کنترل می‌کنند، این رویکرد نوین امیدبخش است.
چشم‌اندازهای تحقیقاتی:
- آزمایش‌های بالینی روی انسان برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی NDC-9009
- بررسی ترکیبات مشابه با هدف بهبود عملکرد پمپ‌های کلسیمی
- توسعه روش‌های ترکیبی درمانی که علاوه بر مدیریت کلسیم، از مرگ سلول‌های عصبی جلوگیری کنند
نتیجه گیری
کشف روش درمانی مبتنی بر تقویت پمپ SERCA و مدیریت کلسیم داخل سلول‌های عصبی، نویددهنده تحولی بزرگ در درمان آلزایمر است. این رویکرد نوین می‌تواند به کاهش آسیب عصبی، بهبود حافظه و ارتقای کیفیت زندگی بیماران کمک کند و مسیر توسعه داروهای با اثرات جانبی کمتر را هموار سازد. با ادامه تحقیقات و انجام آزمایش‌های بالینی، ممکن است شاهد ورود این درمان به مسیرهای پزشکی و بالینی در آینده نزدیک باشیم.
بدون نظر! اولین نفر باشید