کلیه‌ها در بدن کودکان نقش حیاتی در تصفیه خون، تنظیم مایعات و تعادل الکترولیت‌ها دارند. بیماری‌های کلیوی در کودکان اغلب به شکل خاموش و بدون علامت بروز می‌کنند و تشخیص دیرهنگام می‌تواند پیامدهای جدی برای رشد، سلامت عمومی و کیفیت زندگی کودک در بزرگسالی داشته باشد. توجه والدین و مراقبت به‌موقع، همراه با غربالگری منظم، کلید پیشگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر کلیه‌ها است.
دکتر پارسا یوسفی، متخصص کودکان و فوق تخصص بیماری‌های کلیه کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک، بر اهمیت تشخیص زودهنگام بیماری‌های کلیوی در کودکان تأکید کرده و معتقد است، دو تا چهار سال نخست زندگی از حساس‌ترین دوره‌ها برای شناسایی اختلالات مادرزادی کلیه و مجاری ادراری است.
علائم بیماری های کلیه در کودکان
تشخیص بیماری‌های کلیوی در کودکان پیچیده‌تر از بزرگسالان است، زیرا کودکان توانایی بیان دقیق مشکلات خود را ندارند. با این حال، والدین و پزشکان می‌توانند با دقت به برخی نشانه‌ها، وجود مشکل در کلیه‌ها را شناسایی کنند:
- اختلال در رشد و وزن: کاهش یا افزایش غیرطبیعی وزن، کوتاهی قد یا رشد کند می‌تواند نشانه اختلال کلیوی باشد.
- بی‌قراری و اختلال خواب: ناراحتی مداوم، بدخوابی یا مشکلات رفتاری ممکن است مرتبط با مشکلات کلیه باشد.
- عفونت‌های مکرر ادراری: بروز عفونت پس از سرماخوردگی یا به‌طور مکرر می‌تواند علامتی از بیماری کلیه باشد.
- مشکلات کنترل ادرار: شب‌ادراری پس از پنج سالگی یا ناتوانی در کنترل ادرار، گاهی نشان‌دهنده اختلالات ساختاری یا عملکردی کلیه است.
تشخیص به‌موقع این علائم، به ویژه از طریق غربالگری منظم، می‌تواند از بروز مشکلات جدی در بزرگسالی جلوگیری کند.
شایع ترین بیماری ها و مشکلات کلیوی در کودکان
بر اساس گزارش دکتر یوسفی، برخی بیماری‌ها و مشکلات کلیوی در کودکان شیوع بیشتری دارند و نیازمند توجه ویژه والدین و پزشکان هستند:
- عفونت‌های ادراری: پس از سرماخوردگی، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در کودکان است و درمان نشدن آن می‌تواند به آسیب دائمی کلیه منجر شود.
- سنگ کلیه: تجمع مواد معدنی و تشکیل سنگ می‌تواند باعث درد شدید و اختلال عملکرد کلیه شود.
- اختلال کنترل ادرار و شب‌ادراری: مشکلات در این زمینه می‌تواند ناشی از ناهنجاری‌های مادرزادی یا ضعف عملکرد مثانه باشد.
- مصرف خودسرانه داروها: مصرف بدون نسخه داروهای ضدالتهاب یا آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند کلیه‌ها را آسیب‌پذیر کند.
شناخت این بیماری‌ها و رعایت نکات پیشگیرانه، بخش مهمی از سلامت کودکان را تضمین می‌کند.
نقش تغذیه و سبک زندگی سالم
تغذیه صحیح و سبک زندگی سالم می‌توانند عملکرد کلیه‌ها را تقویت کرده و از آسیب‌های طولانی‌مدت پیشگیری کنند. برخی از توصیه‌های مهم عبارتند از:
- مصرف مایعات کافی: نوشیدن آب به مقدار کافی به‌ویژه در فصل گرما، برای پیشگیری از تجمع سموم و ایجاد سنگ کلیه ضروری است.
- ورزش و تحرک بدنی: فعالیت بدنی منظم همراه با مصرف آب کافی، جریان خون و عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد.
- پرهیز از نوشیدنی‌های قندی و صنعتی: نوشابه‌ها و آبمیوه‌های صنعتی می‌توانند فشار اضافی بر کلیه‌ها ایجاد کنند.
- تغذیه متعادل و طبیعی: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و کاهش غذاهای فرآوری‌شده، سلامت کلیه‌ها را ارتقا می‌دهد.
ضرورت پیشگیری و مراقبت والدین
نارسایی کلیه یکی از مشکلات جدی کودکان است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به دیالیز و پیوند کلیه منجر شود. والدین نقش مهمی در تشخیص زودهنگام دارند و باید به نکات زیر توجه کنند:
- پرهیز از مصرف داروهای خودسرانه بدون تجویز پزشک متخصص.
- پیگیری منظم توصیه‌های مراکز بهداشتی معتبر و انجام آزمایش‌های غربالگری.
- مراقبت ویژه در کودکان با سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیه یا اختلالات مادرزادی.
- توجه به علائم خاموش مانند تغییرات رشد، اختلالات ادراری و بی‌قراری‌های مداوم.
جمع بندی
سلامت کلیه‌ها پایه‌ای برای سلامت عمومی کودکان است و تشخیص به موقع بیماری‌های کلیوی می‌تواند از پیامدهای جدی در بزرگسالی جلوگیری کند. رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل، مصرف کافی مایعات، فعالیت بدنی مناسب و پیگیری منظم پزشکی، ابزارهای اصلی والدین برای محافظت از کلیه‌های کودکان هستند. تشخیص زودهنگام و پیشگیری، کلید تضمین کیفیت زندگی و رشد طبیعی کودک محسوب می‌شود.
بدون نظر! اولین نفر باشید