در سال های اخیر، تمایل به جراحی های کاهش وزن مانند اسلیو معده و بای پس گوارشی به شدت افزایش یافته است. این جراحی ها گرچه در کنترل چاقی و بیماری های وابسته به آن نقش موثری دارند، اما پیامدهایی دارند که ممکن است سال ها بعد از عمل خود را نشان دهند. یکی از مهم ترین این پیامدها، کم خونی ناشی از اختلال در جذب آهن و ویتامین ها است که پیش تر بیشتر در سالمندان دیده می شد، اما حالا در میان جوانان نیز به مشکلی جدی تبدیل شده است.
کم خونی در نتیجه جراحی؛ زنگ خطری برای نسل جوان
با رواج روزافزون جراحی های لاغری، بروز اختلالاتی در روند جذب مواد مغذی نیز افزایش یافته است. این مسئله سبب شده است تا کم خونی های تغذیه ای نه تنها در سالمندان، بلکه در افراد جوان نیز به صورت گسترده دیده شود.
دکتر بابک بهار، فوق تخصص خون و سرطان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، توضیح می دهد که پیش از این کم خونی ناشی از کمبود آهن و ویتامین ب دوازده معمولاً به دلیل تحلیل رفتن مخاط معده و کاهش ترشح اسید معده در سنین بالا اتفاق می افتاد. اما امروزه با انجام جراحی های معده در سنین پایین تر، این اختلال به گروه های سنی جوان تر نیز سرایت کرده است.
نقش معده در جذب آهن و ویتامین ب دوازده
معده نه تنها وظیفه هضم مکانیکی غذا را بر عهده دارد، بلکه از لحاظ بیوشیمیایی نیز نقش مهمی در جذب برخی مواد حیاتی ایفا می کند. بخشی از ترشحات معده شامل فاکتور داخلی (Intrinsic Factor) است که برای جذب ویتامین ب دوازده در روده ضروری است.
در روش هایی مانند اسلیو معده یا بای پس گوارشی، بخش هایی از معده که این ترشحات را تولید می کنند، حذف یا دور زده می شوند. همین امر باعث می شود بدن دیگر نتواند آهن یا ویتامین ب دوازده را به درستی جذب کند و به مرور زمان فرد دچار کم خونی شدید و مقاوم به درمان شود.
عواقب بلندمدت؛ تزریق های مداوم و وابستگی دارویی
زمانی که بدن دیگر قادر به جذب آهن از راه خوراکی نباشد، نیاز به تزریق وریدی آهن به دفعات زیاد پیش می آید. این تزریق ها اگرچه به‌طور موقت کم خونی را کنترل می کنند، اما با دردسرهایی مانند هزینه بالا، درد در محل تزریق، و گاهی واکنش های آلرژیک همراه هستند.
از سوی دیگر، کمبود ویتامین ب دوازده می تواند پیامدهای شدیدتری مانند آسیب عصبی، اختلال حافظه، سوزن سوزن شدن اندام ها و حتی افسردگی را در پی داشته باشد. در چنین مواردی، بیمار باید به صورت ماهانه آمپول های عضلانی ب دوازده دریافت کند، و این روند ممکن است تا پایان عمر ادامه یابد.
جراحی لاغری تنها راه حل نیست؛ تصمیمی که باید با آگاهی گرفته شود
با وجود فواید جراحی های لاغری در کنترل چاقی، انتخاب این روش باید با بررسی دقیق و تنها در صورت نیاز پزشکی صورت گیرد. تصمیم به انجام چنین جراحی هایی نباید صرفاً بر اساس معیارهای زیبایی باشد، زیرا عوارض آن می تواند سال ها زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
دکتر بهار تأکید می کند که این جراحی ها باید تحت نظارت کامل یک تیم تخصصی متشکل از پزشک تغذیه، فوق تخصص غدد، جراح و روانشناس انجام شوند. پیگیری های پس از عمل و چکاپ های منظم برای بررسی وضعیت آهن، فریتین، ب دوازده و سایر مواد مغذی باید به صورت مادام العمر ادامه داشته باشند.
توصیه هایی برای سالمندان و افراد در معرض کم خونی
در مورد سالمندان، حتی اگر سابقه جراحی لاغری نداشته باشند، امکان کاهش ترشح اسید معده به دلیل افزایش سن وجود دارد. این امر ممکن است جذب ویتامین ها را با اختلال مواجه کند. به همین دلیل، انجام چکاپ های دوره ای و بررسی سطح ویتامین ب دوازده و آهن در این گروه سنی اهمیت زیادی دارد.
در صورتی که مشکلی در نتایج آزمایش دیده نشود، تزریق پیشگیرانه و دوره ای ب دوازده می تواند راهکار مناسبی برای جلوگیری از عوارض کم خونی باشد، البته به شرطی که تحت نظر پزشک انجام شود.
نتیجه گیری
جراحی های لاغری اگرچه در کاهش وزن و کنترل بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون موثرند، اما نباید از عوارض بلندمدت آن ها غافل شد. اختلال در جذب آهن و ویتامین ها یکی از جدی ترین پیامدهای این جراحی ها است که می تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
افرادی که این نوع جراحی ها را انجام می دهند باید تحت پیگیری دائمی قرار بگیرند و در صورت نیاز، مکمل ها و تزریق های درمانی را به موقع دریافت کنند. آگاهی عمومی درباره این عوارض می تواند به انتخاب های هوشمندانه تر در زمینه درمان چاقی منجر شود.
بدون نظر! اولین نفر باشید