با گسترش استفاده از پلاستیک در زندگی روزمره، نگرانی‌ها درباره ورود ذرات ریز و نانویی آن به محیط زیست و زنجیره غذایی افزایش یافته است. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که این ذرات نه‌تنها در آب و خاک پراکنده می‌شوند، بلکه می‌توانند از طریق گیاهان وارد بدن انسان شوند. تازه‌ترین پژوهش دانشگاه پلیموث بریتانیا نشان می‌دهد که سبزیجات تازه، حتی با وجود موانع طبیعی، ممکن است مستقیماً ذرات پلاستیک نانویی را از خاک جذب کنند و به بخش‌های خوراکی خود منتقل کنند.
روش پژوهش و یافته ها
این مطالعه تربچه را در یک سیستم کشت هیدروپونیک قرار داد که حاوی ذرات نانویی پلی‌استایرن بود. پس از پنج روز مشاهده شد که حدود ۵٪ از این ذرات به ریشه‌های تربچه وارد شده‌اند. بررسی دقیق‌تر نشان داد که یک‌چهارم از این ذرات در ریشه‌های گوشتی و خوراکی تجمع یافته و یک‌دهم در جوانه‌های بالایی برگ‌ها حضور دارد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که ذرات نانویی حتی می‌توانند از سدهای طبیعی گیاه، مانند نوار کاسپارین که معمولاً به عنوان فیلتر عمل می‌کند، عبور کنند و وارد بافت‌های خوراکی شوند.
ناثانیال کلارک، دانشمند فیزیولوژی گیاهی، توضیح داد که اندازه بسیار کوچک این ذرات و ویژگی‌های نانویی آن‌ها باعث می‌شود که موانع دفاعی گیاه قادر به جلوگیری کامل از نفوذ نباشند. بنابراین، هر لقمه از سبزیجات تازه ممکن است حاوی میلیون‌ها ذره پلاستیک باشد که برخی از آن‌ها به اندازه یک‌میلیونیوم سانتی‌متر هستند.
محدودیت ها و دقت علمی مطالعه
با وجود یافته‌های قابل توجه، مطالعه محدودیت‌هایی داشت. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محیط آزمایشگاهی شبیه‌سازی کامل خاک طبیعی و شرایط کشاورزی واقعی نبود.
- غلظت ذرات پلاستیک استفاده شده در محلول هیدروپونیک بالاتر از میزان معمول در خاک واقعی بود.
- آزمایش تنها روی یک نوع پلاستیک و یک نوع سبزیجات انجام شد.
با این حال، پژوهشگران تأکید کردند که حتی در محیط‌های واقعی با غلظت کمتر، احتمال نفوذ ذرات نانویی پلاستیک به گیاهان وجود دارد و این موضوع می‌تواند به یک مسئله جهانی تبدیل شود، زیرا آلودگی پلاستیکی در سطح وسیع در خاک و آب گزارش شده است.
پیامدها برای سلامت انسان و محیط زیست
تحقیقات نشان می‌دهند که این پدیده محدود به تربچه نیست و احتمالاً انواع مختلف سبزیجات و گیاهان خوراکی نیز می‌توانند ذرات پلاستیک نانویی را جذب کنند. ریتچارد تامسون، زیست‌شناس دریایی، خاطرنشان کرد که این یافته‌ها شواهد قبلی درباره تجمع ذرات ریز پلاستیک در غذاهای دریایی را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که زنجیره غذایی ما در خشکی نیز تحت تأثیر آلودگی پلاستیکی قرار دارد.
آلودگی پلاستیکی در سبزیجات می‌تواند پیامدهای متنوعی برای سلامت انسان داشته باشد، از جمله:
- افزایش مواجهه با ذرات سمی و آلاینده‌های همراه آن‌ها
- ایجاد پاسخ‌های التهابی در دستگاه گوارش
- اثرات احتمالی بر متابولیسم و سلامت طولانی‌مدت
این موضوع همچنین تأثیرات زیست‌محیطی گسترده‌ای دارد، زیرا ذرات نانویی پلاستیک می‌توانند وارد خاک و آب شوند، میکروارگانیسم‌ها و چرخه‌های طبیعی محیط زیست را تحت تأثیر قرار دهند و در نهایت به چرخه غذایی بازگردند.
اقدامات پیشنهادی و نکات پیشگیرانه
برای کاهش ریسک ورود ذرات پلاستیک به زنجیره غذایی:
- استفاده کمتر از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و بازیافت صحیح آن‌ها
- انتخاب محصولات کشاورزی ارگانیک یا تحت نظارت آزمایشگاهی که میزان آلودگی آن‌ها بررسی شده است
- افزایش تحقیقات در زمینه فیلترهای طبیعی گیاهی و روش‌های حذف ذرات پلاستیک از خاک و آب
- ارتقاء آگاهی عمومی درباره آلودگی پلاستیکی و تأثیر آن بر سلامت انسان
نتیجه گیری
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که ذرات نانویی پلاستیک قادرند حتی از موانع طبیعی گیاه عبور کنند و در بخش‌های خوراکی سبزیجات تازه تجمع یابند. این یافته‌ها، نگرانی‌های جدی درباره سلامت انسان و محیط زیست ایجاد می‌کنند و اهمیت کاهش مصرف پلاستیک و توسعه روش‌های پایدار کشاورزی را برجسته می‌کنند. توجه به این مسئله می‌تواند به پیشگیری از ورود آلاینده‌ها به زنجیره غذایی و حفظ سلامت انسان‌ها کمک کند و نیاز به تحقیقات بیشتر در محیط‌های طبیعی و تنوع محصولات کشاورزی را تأکید می‌کند.
بدون نظر! اولین نفر باشید