سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در جهان است که اغلب به دلیل بی‌توجهی به نشانه‌های اولیه آن، جان بسیاری را به خطر می‌اندازد. با توجه به افزایش شدت تابش اشعه فرابنفش در سال‌های اخیر، مراقبت از پوست بیش از پیش اهمیت یافته است. در این مقاله قصد داریم با زبانی ساده اما دقیق، شما را با انواع سرطان پوست، نشانه‌های اولیه، دلایل ابتلا و روش‌های پیشگیری آشنا کنیم.
سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست، نتیجه رشد غیرقابل کنترل سلول‌های غیرطبیعی در لایه‌های مختلف پوست است. این بیماری می‌تواند محدود به پوست بماند یا به سایر اندام‌های بدن گسترش پیدا کند.
این نوع سرطان در هر ناحیه‌ای از پوست می‌تواند ظاهر شود اما معمولاً در قسمت‌هایی دیده می‌شود که بیشتر در معرض تابش آفتاب هستند. با این حال، سرطان پوست فقط به دلیل نور خورشید ایجاد نمی‌شود و عوامل دیگری نیز در بروز آن نقش دارند. آشنایی با این بیماری و علائم اولیه آن، مهم‌ترین گام برای جلوگیری از پیشرفت آن است.
انواع سرطان پوست
انواع مختلفی از سرطان‌های پوست وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و درجات مختلفی از خطر را دارند. شناخت این انواع به درک بهتر بیماری کمک می‌کند.
- کارسینوم سلول بازال: شایع‌ترین نوع سرطان پوست که بیشتر در صورت، گوش‌ها و گردن دیده می‌شود. رشد آن کند است و معمولاً به سایر بخش‌های بدن گسترش نمی‌یابد.
- کارسینوم سلول سنگفرشی: دومین نوع شایع که بیشتر روی پوست‌های آسیب‌دیده از آفتاب مشاهده می‌شود. این نوع قابلیت گسترش بیشتری نسبت به نوع بازال دارد.
- ملانوما: خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست که از سلول‌های رنگ‌دانه‌ساز (ملانوسیت‌ها) منشأ می‌گیرد. احتمال گسترش آن به اندام‌های داخلی بسیار زیاد است و نیاز به درمان سریع و جدی دارد.
علائم هشداردهنده اولیه سرطان پوست
هرگونه تغییر غیرعادی در پوست می‌تواند نشانه‌ای از آغاز بیماری باشد. بی‌توجهی به این علائم می‌تواند روند درمان را پیچیده‌تر کند.
- ظاهر شدن توده‌ای جدید روی پوست که ممکن است شبیه به یک خال، برجستگی یا زخم پوسته‌پوسته باشد.
- یک لکه یا ناحیه زبر که نسبت به لمس حساس است یا به مرور زمان تغییر شکل می‌دهد.
- زخمی که مدت زیادی طول می‌کشد تا خوب شود یا اصلاً بهبود نمی‌یابد.
- تغییر در اندازه، رنگ یا شکل یک خال یا کک و مک موجود.
- خارش یا سوزش در ناحیه‌ای از پوست که دارای تغییر ظاهری است.
- درد یا خون‌ریزی در اطراف یک توده یا زخم پوستی.
محل های شایع بروز سرطان پوست
اگرچه آفتاب علت اصلی بسیاری از موارد سرطان پوست است، اما این بیماری محدود به پوست در معرض نور نیست.
بیشتر سرطان‌های پوست در مناطقی مانند صورت، گوش‌ها، گردن، دست‌ها، بازوها و پاها ایجاد می‌شوند. این نواحی معمولاً بیشترین میزان تماس با نور خورشید را دارند. با این حال، مناطقی از بدن که معمولاً در معرض نور مستقیم نیستند، مانند کف پا، کف دست، ناحیه تناسلی و زیر ناخن‌ها نیز می‌توانند محل بروز سرطان پوست باشند؛ خصوصاً در افراد با رنگ پوست تیره‌تر.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت در درمان سرطان پوست است. بنابراین اگر متوجه تغییرات غیرعادی در پوست خود شدید، باید هر چه سریع‌تر به متخصص پوست مراجعه کنید.
حتی تغییرات کوچک مانند یک خال جدید، پوسته‌پوسته شدن مداوم پوست، یا زخمی که بهبود نمی‌یابد، باید جدی گرفته شود. معاینه منظم توسط پزشک متخصص می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند یا آن را در مراحل ابتدایی درمان‌پذیر سازد.
دلایل ایجاد سرطان پوست
سرطان پوست نتیجه آسیب به DNA سلول‌های پوستی است که اغلب توسط اشعه فرابنفش (UV) ایجاد می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند باعث رشد بی‌رویه و غیرقابل کنترل سلول‌های غیرطبیعی شوند.
نور خورشید و منابع مصنوعی اشعه فرابنفش مانند تخت‌های برنزه کننده، نقش مهمی در ایجاد این آسیب دارند. با این حال، در برخی موارد، دلایل ژنتیکی یا اختلالات سیستم ایمنی نیز می‌توانند زمینه‌ساز بیماری باشند. همچنین، افرادی که سابقه قبلی سرطان پوست دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
عوامل خطر سرطان پوست
آگاهی از عواملی که خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند، به پیشگیری از آن کمک می‌کند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
- پوست روشن که به راحتی دچار آفتاب سوختگی می‌شود.
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پوست.
- استفاده از تخت‌های برنزه کننده.
- سابقه آفتاب سوختگی شدید، به‌ویژه در دوران کودکی.
- قرار گرفتن مکرر در معرض نور مستقیم خورشید بدون محافظ.
- سیستم ایمنی ضعیف، ناشی از بیماری یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی.
راه های پیشگیری از سرطان پوست
با رعایت برخی اصول ساده می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به‌طور قابل توجهی کاهش داد. پیشگیری، همیشه بهتر از درمان است.
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب بین ساعات ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر اجتناب کنید.
- همواره از کرم ضد آفتاب با SPF مناسب استفاده کنید؛ حتی در روزهای ابری.
- از لباس‌های پوشیده، کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده کنید.
- از تخت‌های برنزه کننده پرهیز کنید.
- پوست خود را به‌طور منظم بررسی کرده و در صورت مشاهده هرگونه تغییر، به پزشک مراجعه نمایید.
نتیجه گیری
سرطان پوست اگرچه شایع است، اما با آگاهی، پیشگیری و توجه به علائم اولیه می‌توان از بسیاری از موارد آن جلوگیری کرد. شناخت نشانه‌ها، انجام معاینات منظم و محافظت از پوست در برابر آفتاب، نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا دارند. فراموش نکنید که پوست شما خط مقدم دفاعی بدن در برابر محیط بیرون است، پس از آن به‌خوبی مراقبت کنید.
بدون نظر! اولین نفر باشید