آلرژی ها واکنش های غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به مواد بی ضرری هستند که در بدن بیشتر افراد مشکلی ایجاد نمی کنند. این واکنش ها می توانند از عطسه و خارش ساده تا شوک های شدید و مرگبار متفاوت باشند. اگرچه بسیاری از آلرژی ها خفیف و قابل کنترل هستند، اما برخی از آن ها بسیار جدی، سریع و تهدید کننده ی جان افراد هستند. شناخت این آلرژی های خطرناک و نحوه ی مقابله با آن ها، می تواند از وقوع پیامدهای شدید پیشگیری کند.
آلرژی دارویی؛ قاتل پنهان و ناپایدار
برخی از حساسیت ها ممکن است بهصورت نهفته سال ها در بدن باقی بمانند و ناگهان در شرایطی خاص مانند مصرف یک داروی خاص، به شکل واکنش آلرژیک شدید بروز پیدا کنند. آلرژی های دارویی از خطرناکترین نوع واکنش های ایمنی بدن به شمار میروند که میتوانند در کسری از ثانیه، زندگی فرد را به خطر بیاندازند.
در این نوع آلرژی، سیستم ایمنی بدن خاطره ای از تماس اولیه با ماده ی حساسیت زا را در حافظه ی سلولی خود نگه می دارد. سلول های لنفوسیت مسئول این حافظه هستند. به محض تماس مجدد با داروی محرک، بدن بلافاصله واکنش نشان می دهد، بدون اینکه فرصت ارزیابی یا دفاع مؤثر را داشته باشد. این واکنش میتواند به صورت آنافیلاکسی یا شوک آلرژیک بروز کند که نیاز به درمان فوری دارد.
امروزه روش های پیشرفته ای مانند درمان با لنفوسیت های اتولوگ برای کنترل این نوع آلرژی ها به کار گرفته می شود. این روش به بدن آموزش می دهد که نسبت به آلرژن بی خطر رفتار کند و از بروز واکنش شدید جلوگیری نماید.
آلرژی غذایی؛ از خارش ساده تا خفگی ناگهانی
مواد غذایی یکی از شایع ترین منابع ایجاد آلرژی در افراد هستند، اما برخی از این حساسیت ها می توانند به شدت خطرناک و حتی مرگبار باشند. شناسایی دقیق محرک های غذایی و پرهیز از مصرف آن ها نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد.
برای برخی افراد، مصرف مقدار بسیار کمی از غذاهایی مانند بادام زمینی، شیر گاو، گندم، تخم مرغ، سویا یا غذاهای دریایی میتواند منجر به واکنش های آلرژیک شدید مانند تنگی نفس، تورم زبان، کهیر گسترده و شوک آنافیلاکتیک شود. واکنش های اینچنینی اغلب سریع اتفاق میافتند و در صورت عدم درمان فوری، خطر مرگ را به همراه دارند. به همین دلیل، بسیاری از بیماران باید همیشه دستگاه تزریق اپینفرین (اپیپن) همراه داشته باشند.
در موارد خاص، حتی آلرژی به مواد غذایی ممکن است به طور ناگهانی در بزرگسالی ظاهر شود؛ بنابراین هیچکس نمیتواند با اطمینان بگوید که از این نوع حساسیت ها در امان است.
گرده درخت توس؛ آغازگر زنجیره ای از حساسیت های پنهان
برخی از آلرژی ها به مواد طبیعی مانند گرده ی گیاهان برمیگردند، که به ویژه در فصل بهار و تابستان شایع هستند. گرده ی درخت توس یکی از قویترین آلرژنهای طبیعی محسوب میشود و نقش عمدهای در بروز آلرژیهای متقاطع ایفا میکند.
افرادی که نسبت به گرده ی درخت توس حساسیت دارند، ممکن است به مرور زمان دچار واکنش نسبت به میوه های هسته دار مانند زردآلو، گیلاس، هلو، آلو و حتی کیوی و آووکادو شوند. دلیل این واکنش متقاطع، شباهت ساختار پروتئینی این مواد غذایی با پروتئینهای موجود در گرده ی توس است. این واکنش ها میتوانند به صورت خارش دهان، تورم گلو یا حالت تهوع خود را نشان دهند.
اگر این واکنشها نادیده گرفته شوند، ممکن است به آلرژیهای شدیدتر و دائمیتری تبدیل شوند که درمان آنها دشوارتر خواهد بود. تشخیص دقیق آلرژن و پرهیز از مصرف مواد مرتبط میتواند از بروز چنین واکنشهایی جلوگیری کند.
گرده علف آمبروسیا؛ حساسیت فصلی با عوارض شدید
یکی دیگر از آلرژنهای طبیعی اما بسیار قوی، گرده ی گیاه آمبروسیا یا همان علف خوک است. این گیاه به طور گسترده در مناطق مختلفی رشد میکند و در اواخر تابستان تا اوایل پاییز باعث آلرژی های شدید در بسیاری از افراد میشود.
پروتئینهای موجود در گرده ی آمبروسیا حساسیتزایی بسیار بالایی دارند و حتی مقادیر ناچیز آن میتواند منجر به واکنشهایی مانند آبریزش شدید بینی، عطسه های مکرر، خارش چشم و تنگی نفس شود. در برخی موارد، افرادی که دچار آسم هستند ممکن است با شدت یافتن علائم خود مواجه شوند و نیاز به درمانهای اورژانسی پیدا کنند.
متأسفانه گرده ی این گیاه از طریق هوا پخش میشود و کنترل آن آسان نیست. با این حال، استفاده از ماسک در فضای باز، بسته نگه داشتن پنجرهها و استفاده از دستگاههای تصفیه هوا میتواند در کاهش تماس با این آلرژن مؤثر باشد.
نتیجه گیری
آلرژی ها صرفاً واکنش های ساده و موقتی نیستند، بلکه برخی از آنها میتوانند سلامت و حتی جان افراد را به خطر بیاندازند. واکنش های شدید مانند شوک آنافیلاکتیک، تنگی نفس یا تورم ناگهانی گلو، هشدارهایی جدی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.
تشخیص به موقع و دقیق، پرهیز از مواد محرک، پیگیری درمانهای تخصصی و داشتن اطلاعات بهروز در مورد عوامل حساسیتزا، کلیدهای اصلی کنترل آلرژیهای خطرناک هستند. اگر سابقه آلرژی دارید یا نسبت به مواد خاصی واکنش غیرطبیعی نشان دادهاید، بهتر است تحت نظر یک متخصص آلرژی و ایمونولوژی قرار بگیرید و اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرید.
سلامتی بدن، نیازمند شناخت دقیق از واکنشهای آن است؛ آلرژی یکی از مهمترین این واکنشهاست که در صورت بیتوجهی میتواند پیامدهای جبرانناپذیری داشته باشد.
بدون نظر! اولین نفر باشید