اهدای عضو یکی از بزرگ‌ترین اقدامات انسان‌دوستانه در حوزه پزشکی است که می‌تواند زندگی بیماران نیازمند پیوند را نجات دهد. با این حال، باورهای نادرست و کمبود آگاهی درباره مرگ مغزی همچنان یکی از مهم‌ترین موانع در مسیر اهدای عضو در ایران به شمار می‌رود. اطلاع‌رسانی صحیح و آموزش خانواده‌ها درباره مفهوم مرگ مغزی و فرآیند اهدای عضو، نقش حیاتی در افزایش نرخ پیوند و نجات جان بیماران دارد.
اهمیت آگاهی عمومی درباره مرگ مغزی
مرگ مغزی حالتی است که در آن فعالیت مغز به‌طور کامل و غیرقابل بازگشت متوقف می‌شود، اما بدن فرد ممکن است با کمک دستگاه‌های تنفسی و مراقبت‌های ویژه تا مدتی علائم حیاتی ظاهری را حفظ کند. بسیاری از خانواده‌ها این وضعیت را با کما یا حالت‌های قابل بازگشت اشتباه می‌گیرند و نمی‌توانند پذیرای اهدای عضو شوند. آگاهی عمومی درباره مرگ مغزی، توضیح علمی دقیق و حمایت روانی خانواده‌ها، می‌تواند ترس و تردیدهای آنان را کاهش دهد و مسیر اهدای عضو را هموار کند.
دستاوردهای واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دکتر مجتبی مخبر دزفولی، رئیس این واحد، با اشاره به سابقه فعالیت این مرکز از سال ۱۳۸۳ بیان کرد که تاکنون بیش از ۶۷۰۰ عضو پیوندی به بیماران نیازمند اهدا شده است. این موفقیت نه‌تنها نشان‌دهنده تلاش مستمر کادر پزشکی و پیوند اعضا است، بلکه امید زندگی دوباره را به صدها خانواده چشم‌انتظار هدیه کرده است.
وی تأکید کرد که انسجام تیم‌های چندرشته‌ای شامل پزشکان، پرستاران، هماهنگ‌کنندگان و روان‌شناسان، آموزش مداوم و تدوین پروتکل‌های استاندارد، از عوامل کلیدی در شناسایی سریع مرگ مغزی و استفاده بهینه از اعضای اهدایی است. طی سال گذشته، از میان صدها بیمار با کاهش سطح هوشیاری، ۲۵۰ مورد مرگ مغزی شناسایی و اعضای حیاتی آن‌ها برای پیوند به بیماران نیازمند منتقل شده است.
چالش های فرهنگی و اجتماعی
با وجود پیشرفت‌های پزشکی، باورهای نادرست درباره مرگ مغزی همچنان مانعی جدی در مسیر اهدای عضو است. بسیاری از خانواده‌ها مرگ مغزی را به‌عنوان مرگ واقعی نمی‌پذیرند و همین موضوع باعث تأخیر یا حتی انصراف از اهدای عضو می‌شود. علاوه بر ناآگاهی، وجود شایعات، اطلاعات نادرست و حساسیت‌های فرهنگی باعث می‌شود که برخی افراد از تصمیم‌گیری صحیح در زمان مناسب باز بمانند.
اقدامات آموزشی و فرهنگی برای اصلاح باورها
مخبر دزفولی به تلاش‌های آموزشی و فرهنگی انجام شده اشاره کرد و گفت که برگزاری وبینارها، دوره‌های آموزشی تخصصی برای پزشکان و پرستاران، و برنامه‌های رسانه‌ای و فرهنگی مشترک، گام‌های مؤثری در تغییر نگرش عمومی و افزایش اعتماد خانواده‌ها به فرآیند اهدای عضو برداشته است. این اقدامات کمک کرده‌اند تا میزان پذیرش خانواده‌ها برای اهدای عضو به تدریج افزایش یابد و نرخ موفقیت پیوند اعضا بهبود پیدا کند.
شاخص اهدای عضو و هدف گذاری آینده
در حال حاضر، شاخص اهدای عضو در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی حدود ۲۰ اهداکننده به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت است. هدف‌گذاری این واحد، افزایش این شاخص به ۲۵ نفر در هر یک میلیون نفر جمعیت است که با تلاش مداوم در زمینه آموزش، اطلاع‌رسانی و انسجام تیم‌های پزشکی قابل دستیابی خواهد بود.
اهمیت ادامه فرهنگ سازی
رشد پیوند اعضا در ایران، با وجود پیشرفت‌های تخصصی و پزشکی، همچنان با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی روبه‌روست. باورهای نادرست درباره مرگ مغزی نیازمند آموزش گسترده، گفت‌وگوی اجتماعی و اطلاع‌رسانی دقیق است تا خانواده‌ها بتوانند با آگاهی و آرامش، تصمیم درست برای نجات جان بیماران بگیرند.
نتیجه گیری
باورهای نادرست درباره مرگ مغزی، مانع بزرگی بر سر راه اهدای عضو هستند، اما با آموزش صحیح، حمایت روانی از خانواده‌ها و اطلاع‌رسانی علمی، می‌توان این موانع را کاهش داد. اهدای عضو نه تنها جان بیماران نیازمند را نجات می‌دهد، بلکه فرصتی برای ایجاد امید و تداوم زندگی برای صدها خانواده فراهم می‌کند. آگاهی و فرهنگ‌سازی، کلید موفقیت در مسیر افزایش اهدای عضو و نجات جان انسان‌هاست.
بدون نظر! اولین نفر باشید