در جست‌وجوی راهکارهای مؤثر برای کاهش وزن، بسیاری از افراد به گیاهان دارویی روی می‌آورند. این گیاهان به دلیل منشاء طبیعی، در نگاه اول ایمن‌تر از داروهای شیمیایی به نظر می‌رسند. با این حال، باید دانست که گیاهان دارویی نیز ممکن است دارای اثرات جانبی یا تداخلات دارویی باشند. در این مقاله، به بررسی دقیق و علمی برخی از رایج‌ترین گیاهان دارویی مؤثر در کاهش وزن پرداخته می‌شود و نکات مهمی برای مصرف ایمن آن‌ها ارائه خواهد شد.
دارچین
دارچین یکی از ادویه‌های پرکاربرد در آشپزی است که مطالعات نشان داده‌اند می‌تواند در فرآیند کاهش وزن نقش مؤثری داشته باشد. این ادویه با تأثیر بر سطح انسولین و بهبود حساسیت بدن به آن، در کاهش چربی بدن موثر است.
- نتایج یک مرور سیستماتیک در سال ۲۰۱۹ شامل ۱۲ کارآزمایی بالینی با ۷۸۶ شرکت‌کننده نشان داد که مصرف دارچین می‌تواند منجر به کاهش وزن، شاخص توده بدنی (BMI) و دور کمر شود.
- مصرف مقادیر معمول دارچین در غذاها معمولاً ایمن است. با این حال، مصرف دوزهای بالا یا مکمل‌های دارچین ممکن است موجب عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک، مشکلات گوارشی یا سمیت کبدی در بلندمدت شود.
شنبلیله
شنبلیله گیاهی است با دانه‌هایی غنی از فیبر و ساپونین، که ممکن است با کاهش اشتها و بهبود متابولیسم چربی به کاهش وزن کمک کند.
- مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ روی موش‌ها نشان داد که عصاره شنبلیله می‌تواند از تجمع چربی جلوگیری کند و سطح چربی‌های ناسالم خون را کاهش دهد.
- البته این مطالعات حیوانی هستند و برای تایید این اثر در انسان‌ها نیاز به پژوهش‌های گسترده‌تری است.
- مصرف زیاد شنبلیله ممکن است منجر به تهوع، اسهال، افت فشار خون و واکنش‌های آلرژیک شود.
زنجبیل
زنجبیل نه تنها به دلیل خواص ضد التهابی و ضد تهوع شناخته شده است، بلکه شواهد علمی نشان می‌دهد می‌تواند در کاهش وزن نیز مؤثر باشد.
- بر اساس یک مرور علمی در سال ۲۰۱۸ که شامل ۱۴ مطالعه با ۴۷۳ شرکت‌کننده بود، زنجبیل در کاهش وزن، دور کمر و نسبت دور کمر به لگن تأثیرگذار است.
- با اینکه شاخص توده بدنی (BMI) تحت تأثیر قرار نگرفت، اما سایر شاخص‌ها بهبود یافتند.
- مصرف بیش از حد زنجبیل ممکن است منجر به ناراحتی معده، سوزش سردل، اسهال و تحریک دهان شود.
جینسینگ
جینسینگ به‌ویژه نوع آسیایی آن، یکی از گیاهان پرمصرف در طب سنتی چین و کره است که ممکن است بر متابولیسم بدن اثر بگذارد و به کاهش چربی کمک کند.
- مرور پژوهش‌ها در سال ۲۰۱۷ نشان داد که اگرچه شواهدی از تأثیر ضدچاقی جینسینگ در حیوانات وجود دارد، اما در انسان‌ها شواهد قطعی نیست و مطالعات بیشتری لازم است.
- جینسینگ آسیایی در صورت مصرف تا شش ماه معمولاً ایمن است، ولی ممکن است موجب بی‌خوابی، افزایش ضربان قلب، بی‌اشتهایی، درد قفسه سینه، نوسانات فشار خون و مشکلات گوارشی شود.
فلفل کاین
فلفل کاین دارای ترکیبی به نام کپسایسین است که عامل اصلی طعم تند آن است. این ترکیب با افزایش حرارت بدن و مصرف انرژی می‌تواند در کاهش وزن مؤثر باشد.
- بررسی‌های سال ۲۰۱۷ نشان دادند کپسایسین می‌تواند اشتها را کاهش دهد، سوزاندن چربی را تسریع کند و احساس سیری را افزایش دهد.
- با وجود این، مصرف زیاد آن ممکن است منجر به تعریق زیاد، سوزش معده و آبریزش بینی شود. بنابراین، باید با احتیاط مصرف شود.
فلفل سیاه
فلفل سیاه حاوی ترکیبی به نام پیپرین است که نه‌تنها طعم تند آن را ایجاد می‌کند، بلکه ممکن است از تشکیل سلول‌های چربی نیز جلوگیری کند.
- مطالعات حیوانی و سلولی نشان داده‌اند که پیپرین می‌تواند از افزایش وزن جلوگیری کند، حتی بدون کاهش مصرف غذا.
- هنوز مطالعات کافی انسانی برای تأیید این اثرات وجود ندارد. مصرف معمول فلفل سیاه در غذا ایمن است.
کارالوما فیمبریاتا
کارالوما گیاهی بومی هندوستان است که برای کاهش اشتها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما شواهد علمی آن چندان قوی نیست.
- مرور مطالعات سال ۲۰۲۱ نشان داد که این گیاه تأثیر قابل توجهی بر کاهش وزن یا اشتها ندارد.
- با این حال، مطالعاتی که مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم از آن را دو بار در روز به مدت ۱۲ هفته بررسی کرده‌اند، نشان داده‌اند که عوارض جانبی آن معمولا خفیف بوده و شامل تهوع، یبوست، تپش قلب و التهاب زبان بوده است.
زردچوبه
زردچوبه حاوی ماده‌ای فعال به نام کورکومین است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارد و ممکن است به کاهش چربی بدن کمک کند.
- مرور علمی از سال ۲۰۱۹ روی ۲۱ مطالعه شامل ۱۶۰۴ نفر نشان داد که مکمل کورکومین می‌تواند منجر به کاهش BMI، دور کمر و سایر شاخص‌های مرتبط با چاقی شود.
- این مکمل در دوزهای توصیه‌شده ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
هل
هل از خانواده زنجبیل‌ها است و معمولاً در پخت‌وپز و شیرینی‌پزی استفاده می‌شود. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این ادویه می‌تواند چربی شکمی را کاهش دهد.
- بررسی‌ها نشان داده‌اند که مصرف پودر هل در موش‌ها باعث کاهش چربی شکم و وزن کلی بدن شده است.
- اگرچه نتایج امیدوارکننده هستند، اما تاکنون شواهد کافی انسانی برای تأیید این ادعاها وجود ندارد.
پونه کوهی
پونه کوهی گیاهی از خانواده نعناعیان است که ماده فعالی به نام کارواکرول دارد. این ترکیب در تنظیم ژن‌های مرتبط با تولید چربی نقش دارد.
- مطالعه‌ای روی موش‌ها نشان داد کارواکرول با کاهش بیان ژن‌های مسئول ساخت چربی، می‌تواند از افزایش وزن جلوگیری کند.
- با این حال، هنوز مطالعات انسانی برای تأیید اثرات آن لازم است.
گیمنما
گیمنما گیاهی بومی هند است که در طب آیورودا برای کنترل قند خون و اشتها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- مرور مطالعات در سال ۲۰۱۴ نشان داد که این گیاه می‌تواند تجمع چربی و اسیدهای چرب را کاهش دهد.
- مصرف بیش از حد ممکن است باعث ضعف، تعریق، افت قند خون، لرزش و اختلالات عضلانی شود.
عصاره قهوه سبز
قهوه سبز، دانه‌های خام قهوه است که هنوز فرآیند برشته‌سازی را نگذرانده‌اند و سرشار از کلروژنیک اسید هستند. این ماده می‌تواند بر متابولیسم چربی تأثیر بگذارد.
- یک کارآزمایی بالینی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که عصاره قهوه سبز باعث کاهش درصد چربی بدن در افراد دارای اضافه وزن شد.
- در دوزهای توصیه‌شده ایمن است، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است منجر به تحریک سیستم عصبی و بی‌خوابی شود.
زیره سبز
زیره سبز از ادویه‌های محبوب در طبخ غذاهای ایرانی است و به دلیل تأثیر آن بر متابولیسم چربی، مورد توجه محققان قرار گرفته است.
- در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵، اثر مکمل زیره با داروی اورلیستات (کاهنده وزن) مقایسه شد و نتایج نشان داد که هر دو در کاهش وزن و بهبود متابولیسم انسولین مؤثر بودند.
- زیره ممکن است در برخی افراد باعث تهوع، استفراغ یا یبوست شود.
ملاحظات ایمنی و بهداشتی
قبل از مصرف هر نوع گیاه دارویی یا مکمل کاهش وزن، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. اگرچه بسیاری از این گیاهان در مقادیر غذایی بی‌خطر هستند، اما مصرف مکمل‌های غلیظ می‌تواند با داروها تداخل داشته باشد یا عوارض پیش‌بینی‌نشده ایجاد کند.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) مکمل‌های گیاهی را مانند داروها بررسی نمی‌کند، بنابراین بررسی‌های ایمنی بر عهده مصرف‌کننده است.
نتیجه گیری
گیاهان دارویی می‌توانند در کاهش وزن نقش مکمل داشته باشند، به‌ویژه زمانی که همراه با رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم استفاده شوند. با این حال، نباید آن‌ها را جایگزین روش‌های درمانی مؤثر دانست. پیش از شروع هرگونه مکمل گیاهی، آگاهی از فواید، خطرات و تداخلات آن ضروری است. کاهش وزن پایدار و ایمن، نیازمند صبر، تعادل و رویکردی چندجانبه است.
بدون نظر! اولین نفر باشید