با شروع فصل سرما و شیوع بیماری‌های ویروسی، بسیاری از افراد به دنبال راه‌هایی برای تقویت سیستم ایمنی هستند. دو مکمل پرطرفدار در این زمینه ویتامین C و زینک (روی) هستند. هر دو ماده نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم ایمنی دارند، اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که کدام یک اولویت بیشتری دارد و در چه شرایطی باید مصرف شوند.
هیچ مکملی نمی‌تواند به تنهایی مانع ابتلا به بیماری شود، اما مصرف آن‌ها در شرایط کمبود می‌تواند به بهبود پاسخ ایمنی بدن کمک کند. ویتامین C و زینک عملکردهای متفاوتی دارند و کمبود هر یک می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت عمومی و سیستم ایمنی ایجاد کند.
ویتامین C؛ نقش آنتی اکسیدانی و تقویت ایمنی
ویتامین C محلول در آب است و بدن قادر به تولید آن نیست، بنابراین باید از طریق مواد غذایی یا مکمل دریافت شود. این ویتامین نقش مهمی در ترمیم زخم‌ها، تولید کلاژن، جذب آهن و عملکرد سلول‌های ایمنی ایفا می‌کند. آنتی‌اکسیدان بودن ویتامین C به بدن کمک می‌کند تا رادیکال‌های آزاد ناشی از استرس و التهاب را کنترل کند و از آسیب سلولی جلوگیری کند.
نیاز روزانه ویتامین C در زنان حدود ۶۵ تا ۷۵ میلی‌گرم و در مردان حدود ۷۵ تا ۹۰ میلی‌گرم است. افراد سیگاری، کسانی که رژیم غذایی محدود دارند یا مبتلا به بیماری‌های خاص مانند سرطان یا اختلالات جذب هستند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین C قرار دارند. کمبود طولانی‌مدت این ویتامین می‌تواند منجر به بیماری اسکروی (اسکوربوت) شود که با خستگی، التهاب لثه، لکه‌های بنفش روی پوست و ضعف عمومی همراه است.
زینک؛ عنصر معدنی کلیدی برای سلول های ایمنی
زینک یک ماده معدنی کمیاب است که در سلول‌های بدن حضور دارد و برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی، ترمیم زخم‌ها، حس چشایی و بویایی و تولید دی‌ان‌ای ضروری است. بدن نمی‌تواند زینک تولید یا ذخیره کند، بنابراین باید از طریق رژیم غذایی یا مکمل تأمین شود. نیاز روزانه زینک برای زنان ۸ تا ۱۲ میلی‌گرم و برای مردان حدود ۱۱ میلی‌گرم است.
کمبود زینک می‌تواند باعث کاهش حس بویایی و چشایی، کند شدن روند ترمیم زخم‌ها، اختلال در حافظه و تمرکز و افزایش حساسیت به عفونت‌های تنفسی شود. مطالعات نشان می‌دهند زینک می‌تواند مدت زمان سرماخوردگی را کاهش دهد و به سلول‌های T و سایر سلول‌های دفاعی بدن کمک کند.
نقش مکمل ها در تقویت سیستم ایمنی
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ویتامین C می‌تواند پاسخ ایمنی بدن را از طریق افزایش طول عمر سلول‌های T تقویت کند، در حالی که زینک برای عملکرد سلول‌های ایمنی و حذف ویروس‌ها ضروری است. تعیین اینکه کدام یک بر دیگری برتری دارد دشوار است، زیرا هر دو مکمل نقش مستقلی دارند و کمبود هیچ‌یک مطلوب نیست.
اگر فردی رژیم غذایی متعادل دارد و از طریق غذا میزان کافی این مواد را دریافت می‌کند، نیازی به مصرف مکمل نیست. شواهد علمی کافی برای اثبات تاثیر دوزهای بالای ویتامین C یا زینک در پیشگیری از بیماری‌های عفونی وجود ندارد.
تداخلات دارویی و احتیاط ها
ویتامین C و زینک ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند. ویتامین C می‌تواند جذب برخی داروهای استاتین، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را تحت تأثیر قرار دهد. زینک نیز ممکن است جذب آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین و تتراسایکلین را کاهش دهد و بر جذب پنی‌سیلامین که برای آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود، اثر بگذارد. داروهای ادرارآور کاهش فشار خون نیز می‌توانند دفع زینک از بدن را افزایش دهند.
منابع غذایی غنی از ویتامین C و زینک
بهترین راه دریافت ویتامین C از طریق مواد غذایی طبیعی است. منابع غنی شامل فلفل دلمه‌ای قرمز، پرتقال، آب پرتقال، کیوی، فلفل سبز و کلم بروکلی هستند. زینک نیز در گوشت گاو، جو دوسر، تخم کدو، سینه بوقلمون و پنیر چدار به وفور یافت می‌شود.
نتیجه گیری
مصرف ویتامین C یا زینک می‌تواند در شرایط کمبود به تقویت سیستم ایمنی کمک کند، اما هیچکدام به تنهایی مانع ابتلا به بیماری نمی‌شوند. بهترین راه برای حفظ سلامت سیستم ایمنی، پیروی از رژیم غذایی متعادل و بررسی سطح این مواد در بدن از طریق آزمایش خون است. در صورت تشخیص کمبود، مصرف مکمل‌ها با مشورت پزشک می‌تواند عملکرد ایمنی بدن را بهبود دهد و عوارض ناشی از کمبود را کاهش دهد.
بدون نظر! اولین نفر باشید