استفاده از تلفن همراه در مدارس یکی از موضوعات پرچالش آموزش و پرورش در دهه اخیر است. بسیاری از مسئولان آموزشی بر این باورند که گوشی‌های هوشمند باعث حواس‌پرتی، کاهش تمرکز و افت تحصیلی می‌شوند، بنابراین سیاست‌های منع کامل یا محدودیت شدید در کلاس‌ها اتخاذ شده است. بااین‌حال پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند حذف کامل تلفن همراه ممکن است اثرات غیرمنتظره‌ای بر سلامت روان برخی دانش‌آموزان داشته باشد و احساس تنهایی را در آنها افزایش دهد.
پیامدهای روانی ممنوعیت تلفن همراه
ممنوعیت کامل تلفن همراه می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر دانش‌آموزان داشته باشد. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند دانش‌آموزانی که در برقراری ارتباط اجتماعی مشکل دارند، پس از اجرای ممنوعیت گوشی‌های هوشمند بیشتر احساس انزوا و دوری می‌کنند. سانیوگیتا خاره، پژوهشگر دانشگاه رادبود هلند، می‌گوید: «دانش‌آموزان اجتماعی‌تر احتمالاً کمتر آسیب می‌بینند، اما دانش‌آموزانی که پیش‌تر در روابط اجتماعی ضعیف‌تر بوده‌اند، ممکن است با محدودیت‌های جدید دچار تنهایی هیجانی شوند.»
تحقیقات نشان می‌دهند تنهایی در دو حوزه متفاوت بررسی می‌شود: تنهایی اجتماعی، که به احساس تعلق به گروه یا جمع دوستانه مربوط است، و تنهایی هیجانی، که به کیفیت روابط نزدیک و صمیمی فرد مرتبط است. مطالعه جدید در مدارس هلند نشان داده است که ممنوعیت تلفن همراه تغییر قابل توجهی در احساس تنهایی اجتماعی ایجاد نکرده است، اما میزان تنهایی هیجانی در برخی دانش‌آموزان افزایش یافته است. این مسئله خصوصاً زمانی اتفاق می‌افتد که دوستان صمیمی دانش‌آموزان در همان مدرسه حضور نداشته باشند و تلفن همراه اصلی‌ترین ابزار ارتباطی آنها با دوستان باشد.
نتایج پژوهش در هلند
در ژانویه ۲۰۲۴، ورود تلفن همراه به کلاس‌های درس در مدارس متوسطه هلند ممنوع شد. پژوهشگران برای بررسی اثرات این سیاست، دانش‌آموزان دو مدرسه را قبل و بعد از اجرای ممنوعیت مورد ارزیابی قرار دادند. یافته‌ها نشان داد که در میان دانش‌آموزان اجتماعی‌تر، اثر منفی محسوس نبود، اما دانش‌آموزان آسیب‌پذیر از نظر اجتماعی احساس تنهایی هیجانی بیشتری داشتند. این نتایج حاکی از آن است که حذف کامل گوشی ممکن است برای گروه‌های خاصی از دانش‌آموزان چالش‌زا باشد.
مقایسه با سایر کشورها
مطالعات مشابه در انگلستان و آمریکا نشان داده‌اند که سیاست‌های سختگیرانه درباره تلفن همراه، گرچه ممکن است زمان استفاده از گوشی را کاهش دهند، لزوماً باعث بهبود سلامت روان، کاهش اضطراب یا افزایش موفقیت تحصیلی نمی‌شوند. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند به جای ممنوعیت مطلق، استفاده مسئولانه و هدایت‌شده از فناوری در مدارس آموزش داده شود.
نکات کلیدی برای مدارس و والدین
- محدودیت‌های سختگیرانه ممکن است احساس تنهایی برخی دانش‌آموزان را افزایش دهد، بنابراین اجرای تدریجی و حمایت روانی همراه با آموزش استفاده مسئولانه از گوشی ضروری است.
- توسعه مهارت‌های اجتماعی و ایجاد فرصت‌های ارتباطی حضوری می‌تواند اثرات منفی ممنوعیت را کاهش دهد.
- آموزش استفاده هوشمندانه از شبکه‌های اجتماعی و تلفن همراه، به جای حذف کامل، می‌تواند سلامت روان و روابط دوستانه دانش‌آموزان را تقویت کند.
نتیجه گیری
ممنوعیت تلفن همراه در مدارس، اگرچه هدف آن کاهش حواس‌پرتی و بهبود تمرکز دانش‌آموزان است، ممکن است اثرات روانی غیرمنتظره‌ای داشته باشد. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند برخی دانش‌آموزان، به ویژه افراد اجتماعی حساس یا آسیب‌پذیر، پس از اجرای چنین سیاست‌هایی، دچار احساس تنهایی هیجانی می‌شوند. بهترین رویکرد، یافتن تعادلی میان استفاده مسئولانه از فناوری و حفظ روابط انسانی است؛ رویکردی که هم سلامت روان و هم مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان را تقویت کند و تجربه مدرسه را برای همه دانش‌آموزان بهبود بخشد.
بدون نظر! اولین نفر باشید