متادون، دارویی که عمدتاً برای درمان اعتیاد به مواد مخدر تجویز می‌شود، در سال‌های اخیر به یکی از خطرناک‌ترین داروها در زمینه مسمومیت‌های دارویی تبدیل شده است. سوءمصرف این دارو، چه به صورت خودسرانه و چه همراه با دیگر مواد مخدر یا الکل، می‌تواند عواقب شدید و حتی مرگبار داشته باشد. مطالعات و گزارش‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهد که بیشترین قربانیان این دارو را جوانان تشکیل می‌دهند که به دلیل عدم آگاهی و دسترسی غیرقانونی به متادون، سلامت خود را به خطر می‌اندازند.
متادون چیست و چرا خطرناک است؟
متادون نوعی داروی مخدر است که معمولاً در درمان ترک اعتیاد به مواد مخدر مانند هروئین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی باعث کاهش تمایل به مصرف مواد مخدر و تسکین درد می‌شود. با این حال، مصرف بدون نسخه یا بیش از حد آن می‌تواند سیستم تنفسی را سرکوب کرده و منجر به مرگ شود.
- مصرف همزمان متادون و الکل یا داروهای دیگر خطر وقفه تنفسی را به شدت افزایش می‌دهد.
- اثرات متادون مشابه مواد مخدر قوی است و در صورت عدم کنترل، سیستم عصبی مرکزی دچار آسیب جدی می‌شود.
- دوز اشتباه یا داروهای تقلبی موجود در بازار سیاه می‌توانند موجب مسمومیت شدید و ناگهانی شوند.
گزارش های پزشکی قانونی و قربانیان
مریم اخگری، رئیس گروه کنترل و تضمین کیفیت آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی کشور، اعلام کرده است که در سال‌های اخیر، متادون یکی از اصلی‌ترین علل مرگ در مسمومیت‌های دارویی بوده است. بررسی پرونده‌ها نشان می‌دهد:
- جوانان به دلیل تبلیغات شبکه‌های اجتماعی و عدم آگاهی، بیشترین قربانیان سوءمصرف متادون هستند.
- موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان متادون و الکل، به ویژه در مهمانی‌ها، افزایش یافته است.
- داروهای دست‌ساز و غیرمجاز حاوی متادون و ترامادول با غلظت‌های سمی در بازار سیاه منتشر شده‌اند که به شکل شربت‌ها یا کپسول‌های شیرین عرضه می‌شوند.
اخگری تأکید می‌کند که بسیاری از خانواده‌ها و والدین از خطرات این داروها بی‌خبرند و همین موضوع باعث شده که کودکان و نوجوانان به راحتی در معرض خطر قرار گیرند.
علائم و عوارض مصرف غیرمجاز متادون
مصرف متادون بدون نظارت پزشکی می‌تواند علائم متنوعی ایجاد کند که در بسیاری از موارد منجر به حوادث مرگبار می‌شود:
- سرکوب تنفسی و اختلال در ضربان قلب
- خواب آلودگی شدید و کاهش سطح هوشیاری
- تهوع، استفراغ و آسیب به کبد و کلیه
- اختلال در عملکرد سیستم عصبی مرکزی و افزایش ریسک تشنج
این علائم ممکن است به صورت تدریجی یا ناگهانی ظاهر شوند و گاهی پیش از بروز خطرات جدی، تشخیص داده نمی‌شوند.
پیشگیری و نکات ایمنی
برای جلوگیری از مرگ خاموش ناشی از متادون، اقدامات زیر حیاتی هستند:
- مصرف متادون تنها تحت نظارت پزشک و با نسخه معتبر مجاز است.
- خانواده‌ها باید داروها و مواد مخدر را از دسترس کودکان و نوجوانان دور نگه دارند.
- آگاهی‌رسانی درباره خطرات داروهای غیرمجاز و دست‌ساز ضروری است.
- پرهیز از مصرف همزمان متادون با الکل یا داروهای دیگر اهمیت بالایی دارد.
پیگیری سلامت و مشاوره روانشناسی برای افرادی که دارو را برای ترک اعتیاد مصرف می‌کنند، ضروری است.
نتیجه گیری
متادون اگرچه داروی مؤثری در درمان اعتیاد است، اما مصرف غیرمجاز و بدون نظارت پزشکی آن می‌تواند به یک قاتل بی‌صدا تبدیل شود. گزارش‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهند که بیشتر قربانیان این دارو، جوانانی هستند که به دلیل ناآگاهی یا دسترسی غیرقانونی به آن، دچار عواقب مرگبار می‌شوند. افزایش آگاهی عمومی، کنترل دقیق عرضه دارو و رعایت دستور مصرف پزشک، مهم‌ترین راهکارها برای پیشگیری از این نوع مسمومیت‌ها است. توجه به هشدارهای علمی و قانونی درباره متادون، می‌تواند جان بسیاری از افراد را نجات دهد و از گسترش مرگ خاموش جلوگیری کند.
بدون نظر! اولین نفر باشید