با آغاز فصل گرما، احتمال شیوع برخی بیماری‌های عفونی و انگلی به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. یکی از این بیماری‌ها، اسهال آمیبی است که در اثر آلودگی با انگل انتامیبا هیستولیتیکا بروز می‌کند. این بیماری بیشتر در مناطقی با شرایط بهداشتی نامطلوب و دسترسی محدود به آب آشامیدنی سالم مشاهده می‌شود و می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد. شناخت علل، علائم، نحوه انتقال و راهکارهای پیشگیری از این بیماری می‌تواند گامی مؤثر در مهار آن باشد.
آشنایی با انگل انتامیبا هیستولیتیکا و شیوه عملکرد آن در بدن
انگل انتامیبا هیستولیتیکا، یک تک‌یاخته میکروسکوپی است که از طریق دهان وارد بدن می‌شود و در روده بزرگ ساکن می‌شود. این انگل با بهره‌گیری از فرآیندی پیچیده به نام تروگوسیتوز، خود را از حمله سیستم ایمنی بدن پنهان می‌کند و به سلول‌های میزبان حمله‌ور می‌شود.
- این انگل سلول‌های پوششی دستگاه گوارش را هدف قرار می‌دهد و به وسیله پاهای کاذب خود، قطعاتی از این سلول‌ها را جدا می‌کند.
- در ادامه، با جذب پروتئین‌های سطحی سلول‌های انسان (نظیر CD55 و CD46)، خود را از دید سیستم ایمنی مخفی می‌سازد.
- این استتار سبب می‌شود سیستم دفاعی بدن نتواند آن را شناسایی کرده و از بین ببرد.
- تخریب پیوسته بافت‌های گوارشی، منجر به بروز علائم بالینی مانند اسهال خونی، دل‌درد شدید و در موارد شدید، عوارض گسترده‌تر می‌شود.
راه های ورود انگل به بدن و خطرات ناشی از آن
انتقال آمیب معمولاً از طریق آب یا غذای آلوده به کیست‌های مقاوم این انگل صورت می‌گیرد. البته حشرات خانگی نیز می‌توانند ناقل آن باشند. پس از ورود به بدن، این انگل می‌تواند فراتر از روده بزرگ عمل کرده و به اندام‌های حیاتی حمله کند.
مصرف سبزیجات نشسته یا ضدعفونی‌نشده، از راه‌های رایج انتقال است.
- آب آلوده و غذاهایی که در معرض حشرات قرار گرفته‌اند نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
- در موارد پیشرفته، این انگل می‌تواند به بافت کبد، ریه و حتی مغز نفوذ کرده و موجب آبسه‌های خطرناک شود.
- در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، آسیب‌های جدی و حتی مرگ در برخی موارد گزارش شده است.
چگونه انگل با سیستم ایمنی بدن مقابله می کند؟
بر اساس یافته‌های علمی جدید، انتامیبا هیستولیتیکا با مکانیسم‌هایی بسیار هوشمندانه در برابر دفاع طبیعی بدن مقاومت می‌کند. در این فرآیند، انگل نه تنها خود را از حمله ایمنی مخفی می‌کند، بلکه باعث تشدید تخریب بافتی نیز می‌شود.
- انگل با استفاده از فرآیند تروگوسیتوز، بخشی از سلول‌های میزبان را جذب و در ساختار خود ترکیب می‌کند.
- با پوشاندن سطح خود با پروتئین‌های سلول انسانی، از شناسایی توسط مولکول‌های ایمنی مانند کمپلمان فرار می‌کند.
- این مکانیسم سبب می‌شود سیستم ایمنی به جای مقابله با انگل، دچار اختلال عملکرد شود.
- نتیجه این فرآیند، التهاب شدید، تخریب دیواره روده و بروز اسهال‌های خونی مکرر است.
اقدامات مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به اسهال آمیبی
پیشگیری از بیماری‌های انگلی مانند آمیبیاز، بیشتر از آنکه وابسته به درمان دارویی باشد، به رعایت اصول بهداشتی فردی و عمومی وابسته است. رعایت نکات ساده اما حیاتی می‌تواند از ابتلای گسترده در جامعه جلوگیری کند.
- استفاده از آب شرب تصفیه‌شده یا جوشانده‌شده برای آشامیدن و شستن سبزیجات.
- ضدعفونی کردن سبزیجات برگ‌دار با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مجاز خانگی.
- جلوگیری از تماس مواد غذایی با حشرات خانگی مانند مگس و سوسک.
- عدم خرید غذا از دست‌فروشان و دوره‌گردهایی که شرایط بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.
در صورت بروز علائم مشکوک، مراجعه سریع به پزشک و درمان با داروهایی مانند مترونیدازول و تتراسایکلین الزامی است.
نتیجه گیری
اسهال آمیبی بیماری‌ای است که به‌راحتی می‌تواند سلامت عمومی را تحت‌تأثیر قرار دهد، به‌ویژه در ماه‌های گرم سال که مصرف آب و غذاهای آلوده افزایش می‌یابد. اطلاع‌رسانی صحیح، رعایت بهداشت فردی و جمعی، استفاده از آب سالم و اجتناب از مواد غذایی ناسالم یا دستکاری‌شده توسط حشرات، مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از این بیماری است. با توجه به عوارض جدی و گاه جبران‌ناپذیر ناشی از آمیبیاز، توجه به این موضوع در برنامه‌ریزی‌های بهداشتی تابستانی ضرورت دارد.
بدون نظر! اولین نفر باشید