بیماری کووید مزمن یکی از چالش‌برانگیزترین پیامدهای ویروس کرونا است که حتی پس از بهبودی از عفونت اولیه، زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار داده است. اخیراً محققان مؤسسه پزشکی والتر و الیزا (WEHI) موفق به کشف دارویی شده‌اند که در مدل‌های حیوانی موفق به کنترل و درمان این بیماری شده است. این کشف نویدبخش آینده‌ای روشن برای درمان موثر کووید مزمن است.
کووید مزمن چیست؟ علائم و چالش های این بیماری پنهان
کووید مزمن، یا به زبان علمی “عوارض پایدار پس از عفونت کووید-۱۹” (PASC)، حالتی است که در آن افراد پس از بهبودی از عفونت اولیه کرونا، همچنان با علائم جسمی و روانی متعددی روبرو هستند.
این وضعیت ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها و در برخی موارد حتی بیش از یک سال ادامه یابد. کووید مزمن می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد و افراد را از فعالیت‌های روزمره بازدارد، در حالی‌که منشأ دقیق این علائم هنوز به طور کامل شناخته نشده است.
- خستگی مزمن: احساس ضعف و بی‌انرژی بودن حتی پس از استراحت کافی.
- مه مغزی: کاهش تمرکز، اختلال در حافظه کوتاه‌مدت و کندی ذهنی.
- تنگی نفس: مشکل در تنفس یا نفس کم آوردن در هنگام فعالیت.
- درد عضلانی و مفصلی: دردهای پراکنده که معمولاً بدون دلیل خاصی ظاهر می‌شوند.
- اختلال در خواب: بی‌خوابی یا خواب غیر عمیق که باعث خستگی روزانه می‌شود.
- افسردگی و اضطراب: تغییرات خلقی که ممکن است با استرس‌های پس از بیماری تشدید شوند.
- ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب: حالتی که فرد بدون دلیل واضحی افزایش ضربان قلب احساس می‌کند.
نکته: کووید مزمن در کودکان، بزرگسالان، و حتی افرادی که در ابتدای بیماری علائم خفیفی داشتند نیز دیده شده است.
کاهش علائم کووید مزمن در آزمایش های حیوانی با ترکیب دارویی جدید
همانطور که اشاره کردیم، کووید مزمن به طیفی از علائم جسمی و روانی اشاره دارد که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از رفع عفونت اولیه باقی می‌مانند.
این علائم شامل مشکلات تنفسی، خستگی مفرط، اختلالات شناختی (مه مغزی)، دردهای عضلانی و عصبی و اختلالات خواب هستند. اکنون، ترکیبی دارویی در موش‌ها توانسته از بروز این عوارض جلوگیری کند، موضوعی که در صورت تایید در آزمایش‌های انسانی، می‌تواند تحولی بزرگ ایجاد کند.
- محققان WEHI ترکیب دارویی جدیدی ساخته‌اند که در موش‌ها اثربخشی بالایی در جلوگیری از علائم کووید مزمن نشان داده است.
- این دارو عملکرد ریه و مغز را در حد طبیعی نگه داشته و مانع از بروز آسیب‌های ماندگار در این اندام‌ها شده است.
- تاثیر این دارو از Paxlovid که درمان ضدویروسی کنونی است، بیشتر گزارش شده است.
- محققان امیدوارند که این نتایج به آزمایش‌های بالینی انسانی منجر شود.
پروتئین PLpro؛ هدفی کلیدی برای مهار کووید مزمن
برای مبارزه با بیماری‌های ویروسی، یافتن اهداف مولکولی دقیق ضروری است. محققان استرالیایی با تمرکز بر پروتئینی به نام PLpro، گامی نو در مسیر طراحی دارو برداشته‌اند.
این پروتئین از اجزای اصلی ویروس کرونا برای تکثیر و گریز از سیستم ایمنی بدن است. مهار آن می‌تواند فعالیت ویروس را به طرز چشمگیری محدود کند.
- PLpro یکی از اهداف مهم برای طراحی داروهای ضدکرونا معرفی شده است.
- پروفسور دیوید کوماندر، یکی از پیشگامان شناسایی این هدف دارویی، نقش اساسی در توسعه این ترکیب داشته است.
- با شناسایی ساختار PLpro، دارویی طراحی شده که آن را با دقت و قدرت مهار می‌کند.
- این موفقیت در کمتر از پنج سال، یک دستاورد برجسته در حوزه داروسازی به شمار می‌رود.
اثربخشی فراتر از درمان های موجود
مقایسه اثربخشی داروی جدید با درمان‌های فعلی نشان می‌دهد که این ترکیب نوآورانه نه تنها نتایج بهتری دارد بلکه می‌تواند راه را برای درمانی پایدار باز کند.
از جمله مشکلات درمان‌های موجود، محدود بودن بازه اثربخشی و مقاومت ویروس به برخی داروها است که در داروی جدید تا حدی برطرف شده است.
- داروی جدید نسبت به Paxlovid عملکرد بهتری در جلوگیری از علائم بلندمدت نشان داده است.
- اولین شواهد معتبر از هدف‌گیری موفقیت‌آمیز پروتئین PLpro ارائه شده‌اند.
- ترکیب دارویی جدید نیاز به تعامل دو ترکیب مکمل دارد، که می‌تواند تداخل دارویی ایجاد کند، اما قابلیت اصلاح آن وجود دارد.
- تحقیقات در حال گسترش برای بهبود اثربخشی، کاهش عوارض جانبی و بهینه‌سازی نحوه مصرف هستند.
آینده درمان کووید مزمن و نیاز به اقدامات جهانی
با وجود پیشرفت‌ها، هنوز مسیر زیادی تا درمان کامل کووید مزمن در انسان‌ها باقی مانده است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با عوارضی روبرو هستند که علم پزشکی هنوز پاسخ دقیقی برای آن‌ها ندارد.
نتایج به‌دست‌آمده امیدبخش‌اند اما تایید اثربخشی و ایمنی این دارو در انسان‌ها نیازمند بررسی‌های گسترده بالینی است.
- حدود ۵ درصد مبتلایان به کرونا به کووید مزمن دچار می‌شوند، که معادل میلیون‌ها نفر در جهان است.
- کووید مزمن همچنان به‌عنوان یک «همه‌گیری خاموش» شناخته می‌شود.
- ویروس SARS-CoV-2 همچنان در حال جهش است و داروهای موجود ممکن است در برابر گونه‌های جدید اثربخشی کمتری داشته باشند.
- توسعه درمان‌های جدید می‌تواند شکاف‌های درمانی فعلی را پر کرده و موجب کاهش بار بیماری در سطح جهانی شود.
نتیجه گیری
درمان کووید مزمن، که تا امروز ناشناخته و بدون داروی مؤثر مانده بود، اکنون با کشف ترکیبی دارویی جدید وارد مرحله‌ای نوین شده است. پژوهشگران مؤسسه WEHI موفق به شناسایی هدفی دارویی با قابلیت بالا و ساخت ترکیبی مؤثر شده‌اند که در آزمایش‌های حیوانی نتایج بسیار امیدوارکننده‌ای داشته است. با پیشرفت این پروژه و ورود آن به مراحل انسانی، ممکن است به زودی شاهد راه‌حلی واقعی برای یکی از معضلات بلندمدت ناشی از کرونا باشیم.
بدون نظر! اولین نفر باشید