اختلال خود بیمارانگاری نوعی اختلال روانی است که در آن فرد به‌طور مداوم و بدون دلیل پزشکی مشخص، احساس می‌کند به یک بیماری جدی مبتلا است. حتی اگر هیچ‌گونه نشانه‌ی بالینی خاصی از بیماری وجود نداشته باشد یا علائم بسیار جزئی باشند، این افراد به‌طور پیوسته نگران سلامت خود هستند و خود را بیمار می‌پندارند.
این اختلال برخلاف تصورات عمومی، تنها به نگرانی درباره‌ی سلامت بدن محدود نمی‌شود. بلکه افرادی که به این اختلال دچار هستند، ممکن است به‌طور افراطی درباره‌ی علائم جزئی خود، مانند سردرد، تهوع یا دردهای عضلانی، نگرانی داشته باشند و تصور کنند که به بیماری‌های خطرناک و لاعلاجی مانند سرطان یا بیماری‌های قلبی مبتلا شده‌اند.
این اختلال به‌طور چشمگیری بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارد و به دلیل استرس و اضطراب‌های مداوم، ممکن است در نهایت به مشکلات اجتماعی و حتی افسردگی منجر شود.
علل و عوامل بروز اختلال خود بیمارانگاری
اختلال خود بیمارانگاری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در بیشتر مواقع، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی در بروز این اختلال نقش دارند.
۱. عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشان داده‌اند که سابقه‌ی خانوادگی اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی می‌تواند احتمال ابتلا به اختلال خود بیمارانگاری را افزایش دهد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه‌ی بیماری‌های روانی دارند، بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند.
۲. تجربه های گذشته و تراما
افرادی که در گذشته تجربه‌های استرس‌زا و تراماهای روانی مانند بیماری‌های جدی یا از دست دادن عزیزان خود را داشته‌اند، ممکن است به اختلال خود بیمارانگاری دچار شوند. این تجربیات می‌توانند باعث ایجاد اضطراب‌های مداوم در فرد و نگرانی بیش‌ازحد نسبت به سلامت خود شوند.
۳. عدم آگاهی از علائم پزشکی
افرادی که اطلاعات کمی در مورد علائم و بیماری‌های پزشکی دارند، ممکن است دچار ترس‌های بی‌اساس و افراطی در مورد سلامت خود شوند. برخی از افراد به اشتباه علائم طبیعی بدن مانند خستگی، سردرد یا دردهای جزئی را به‌عنوان نشانه‌ای از بیماری‌های خطرناک تلقی می‌کنند.
تفاوت اختلال خود بیمارانگاری با سایر اختلالات روانی
اختلال خود بیمارانگاری با سایر اختلالات روانی مشابه مانند اختلال شخصیت نمایشی یا اختلال اضطراب پزشکی تفاوت‌های عمده‌ای دارد.
اختلال شخصیت نمایشی
در اختلال شخصیت نمایشی، فرد ممکن است به‌طور عمدی در تلاش باشد تا توجه دیگران را جلب کند، با ادعای بیماری‌های مختلف و نمایش علائم آنها. در حالی که در اختلال خود بیمارانگاری، فرد به‌طور واقعی و بدون قصد جلب توجه، خود را بیمار می‌داند.
اختلال اضطراب پزشکی
اختلال اضطراب پزشکی نیز مشابه اختلال خود بیمارانگاری است، اما تفاوت اصلی در این است که فرد در اختلال اضطراب پزشکی با آگاهی از غیرواقعی بودن نگرانی‌های خود، درگیر اضطراب می‌شود، در حالی که در اختلال خود بیمارانگاری فرد واقعاً باور دارد که به یک بیماری جدی مبتلا است و این باور به‌طور مداوم بر ذهن او تسلط دارد.
علائم اختلال خود بیمارانگاری
اختلال خود بیمارانگاری می‌تواند با طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها همراه باشد. این علائم معمولاً به‌طور مداوم و در طول زمان در فرد بروز می‌کنند.
۱. نگرانی مفرط درباره بیماری های جدی
افراد مبتلا به اختلال خود بیمارانگاری به‌طور مداوم نگران این هستند که به بیماری‌های خطرناک مبتلا شوند، حتی اگر هیچ‌گونه علائم مشخصی از این بیماری‌ها نداشته باشند.
۲. مراجعه مکرر به پزشکان
این افراد معمولاً از یک پزشک به پزشک دیگر مراجعه می‌کنند و از آنها تقاضا دارند که وضعیت آنها را مورد بررسی قرار دهند، حتی اگر چندین بار آزمایشات مختلف را انجام داده باشند و پزشکان اعلام کرده باشند که فرد سالم است.
۳. بررسی مداوم علائم در اینترنت
افرادی که دچار اختلال خود بیمارانگاری هستند، ممکن است زمان زیادی را برای جستجوی علائم بیماری‌ها در اینترنت صرف کنند و تلاش کنند که نشانه‌هایی برای بیماری خود پیدا کنند.
۴. نگرانی از تشخیص نادرست
این افراد غالباً احساس می‌کنند که پزشکان آنها را نمی‌فهمند یا در تشخیص وضعیت سلامتی آنها اشتباه کرده‌اند، حتی اگر تعداد زیادی از آزمایشات و مشاوره‌های پزشکی دریافت کرده باشند.
درمان اختلال خود بیمارانگاری
درمان اختلال خود بیمارانگاری معمولاً شامل درمان‌های روان‌شناختی و در بعضی موارد دارو درمانی است. درمان این اختلال باید به‌طور جامع و با همکاری متخصصین روانشناسی انجام شود.
۱. درمان روان شناختی
یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان اختلال خود بیمارانگاری، درمان شناختی-رفتاری (CBT) است. در این درمان، به فرد کمک می‌شود تا باورهای نادرست خود را شناسایی کرده و آنها را با واقعیت جایگزین کند. روانشناسان با استفاده از تکنیک‌هایی مانند کاهش اضطراب و مدیریت استرس، به فرد کمک می‌کنند تا نگرانی‌های بی‌اساس خود را کاهش دهد.
۲. دارو درمانی
در بعضی از موارد، اگر فرد مبتلا به اختلال خود بیمارانگاری به‌طور هم‌زمان از اختلالات اضطرابی یا افسردگی رنج می‌برد، ممکن است داروهایی برای کاهش علائم اضطراب یا افسردگی تجویز شود. این داروها معمولاً به‌صورت مکمل درمان‌های روان‌شناختی استفاده می‌شوند.
۳. آموزش و آگاهی بخشی
آموزش بیمار در مورد علائم طبیعی بدن و تفاوت آنها با علائم بیماری‌های خطرناک می‌تواند به کاهش نگرانی‌های بی‌اساس کمک کند. علاوه بر این، آگاهی از روش‌های صحیح مدیریت اضطراب و استرس می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی این اختلال کمک کند.
نتیجه گیری
اختلال خود بیمارانگاری یکی از اختلالات روانی است که می‌تواند زندگی فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به این اختلال، نگرانی‌های بی‌اساسی دارند که باعث اضطراب، مراجعه مکرر به پزشکان و مشکلات اجتماعی می‌شود. درمان این اختلال با استفاده از درمان‌های روان‌شناختی و دارو درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا باورهای نادرست خود را اصلاح کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب این اختلال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به فرد کمک کند تا به یک زندگی سالم‌تر و با کیفیت‌تر دست یابد.
بدون نظر! اولین نفر باشید