متفورمین یکی از رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای کنترل دیابت نوع ۲ است و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از آن بهره می‌برند. این دارو به‌طور مؤثر قند خون را کاهش می‌دهد و مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد. با این حال، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مصرف متفورمین ممکن است برخی از اثرات مثبت ورزش بر بدن را محدود کند، از جمله بهبود جریان خون، حساسیت به انسولین و آمادگی جسمانی. این یافته‌ها اهمیت بررسی دقیق ترکیب درمان دارویی و فعالیت بدنی را برجسته می‌کند.
مطالعه جدید و طراحی آن
برای سال‌ها، پزشکان به افراد در معرض دیابت توصیه می‌کردند که ورزش منظم را همراه با مصرف متفورمین انجام دهند، با این فرض که ترکیب این دو رویکرد می‌تواند اثرات هم‌افزایی داشته باشد. اما تحقیقات دانشگاه راتگرز نشان می‌دهد که این ترکیب همیشه بهترین نتیجه را نمی‌دهد.
در این مطالعه، ۷۲ فرد با «سندرم متابولیک» که در معرض خطر دیابت و بیماری قلبی بودند، به چهار گروه تقسیم شدند:
- ورزش شدید + دارونما
- ورزش شدید + متفورمین
- ورزش سبک + دارونما
- ورزش سبک + متفورمین
این افراد به مدت ۱۶ هفته تحت نظارت قرار گرفتند و تغییرات در عملکرد عروق خونی، حساسیت به انسولین، قند خون ناشتا و آمادگی جسمانی آن‌ها اندازه‌گیری شد.
نتایج کلیدی
ورزش بدون مصرف متفورمین به‌طور چشمگیری جریان خون را بهبود داد، حساسیت به انسولین را افزایش داد و قند خون را کاهش داد. همچنین، آمادگی جسمانی و کاهش التهاب در این افراد مشهود بود.
اما در گروه‌هایی که متفورمین مصرف می‌کردند، این اثرات مثبت به میزان قابل توجهی کاهش یافت. حتی در ورزش شدید، افزایش آمادگی جسمانی و کاهش قند خون ناشتا در افراد مصرف‌کننده متفورمین کمتر بود. به بیان ساده، متفورمین بخشی از مزایای کلیدی ورزش را کاهش می‌دهد.
مکانیسم احتمالی
علت دقیق این تداخل هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما پژوهشگران چند فرضیه مطرح کرده‌اند:
- متفورمین با مهار عملکرد میتوکندری‌ها و کاهش استرس اکسیداتیو باعث کنترل قند خون می‌شود.
- این مهار ممکن است تطبیق سلولی ناشی از ورزش را محدود کند، یعنی همان مکانیسمی که دارو را مؤثر می‌کند، پاسخ طبیعی بدن به ورزش را کاهش می‌دهد.
- کاهش سازگاری میتوکندریایی ممکن است توانایی بدن در بهبود عملکرد عروق و استفاده بهینه از گلوکز در طول ورزش را محدود کند.
پیامدهای بالینی
ورزش یکی از ارکان اصلی پیشگیری و درمان دیابت است. محدود شدن اثر ورزش می‌تواند میزان حفاظت بدن در برابر بیماری قلبی، دیابت و اختلالات متابولیک را کاهش دهد.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که بیماران نباید خودسرانه مصرف متفورمین یا ورزش را قطع کنند. به جای آن، پزشکان باید ترکیب این دو درمان را بر اساس شرایط فردی بیماران تنظیم کنند و برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده ارائه دهند تا حداکثر مزایای هر دو روش حفظ شود.
توصیه های عملی
بیماران دیابتی یا در معرض سندرم متابولیک باید با پزشک خود درباره بهترین زمان مصرف متفورمین نسبت به ورزش مشورت کنند.
- ممکن است تغییر زمان‌بندی دارو یا شدت نوع ورزش بتواند اثرات محدودکننده متفورمین را کاهش دهد.
- همچنان ورزش منظم ضروری است، حتی اگر اثر آن نسبت به افراد غیرمصرف‌کننده دارو کمتر باشد، زیرا فواید متابولیک و قلبی-عروقی آن ثابت شده است.
- بررسی دوره‌ای عملکرد عروق و حساسیت به انسولین به پزشک کمک می‌کند تا برنامه درمانی و ورزشی مناسب را برای هر بیمار طراحی کند.
جمع بندی
اگرچه متفورمین داروی مؤثری برای کنترل قند خون است، ممکن است اثرات مثبت ورزش بر جریان خون، حساسیت به انسولین و آمادگی جسمانی را کاهش دهد. این موضوع اهمیت طراحی برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده درمانی را افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد که ترکیب دارو و ورزش باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود. آگاهی از این تداخل به بیماران و پزشکان کمک می‌کند تا راهکارهای مناسب برای حفظ سلامت و پیشگیری از دیابت اتخاذ کنند.
بدون نظر! اولین نفر باشید