در زمان بروز بحران‌های طبیعی، اجتماعی یا زیرساختی، مانند زلزله، سیل، قطعی برق یا کمبود منابع، ممکن است تمرکز اصلی جامعه روی مسائل امنیت، تغذیه و پناهگاه باشد. اما آنچه بسیاری از افراد از آن غافل می‌شوند، رعایت بهداشت فردی و محیطی است؛ در حالی که همین مسئله ساده می‌تواند از بروز موجی از بیماری‌های عفونی و واگیردار جلوگیری کند. رعایت چند اصل بهداشتی می‌تواند سلامت جامعه را تا حد زیادی تضمین کند.
خرید ایمن و آگاهانه مواد غذایی؛ مراقب تقلبی ها باشید
در زمان بحران، زنجیره تأمین و توزیع اقلام ممکن است دچار اختلال شود و همین مسئله فرصت مناسبی برای سوء استفاده سودجویان فراهم می‌سازد. مواد غذایی تاریخ گذشته یا فاقد مشخصات بهداشتی می‌توانند تهدیدی جدی برای سلامت باشند.
- از خرید هرگونه ماده غذایی که فاقد برچسب، نشان استاندارد، یا تاریخ تولید و انقضا است، خودداری کنید.
- تنها از فروشگاه‌ها، داروخانه‌ها و مراکز معتبر و شناخته‌شده مواد غذایی یا فرآورده‌های خوراکی تهیه کنید.
- از مصرف مواد غذایی فله‌ای به‌ویژه در شرایطی که زیرساخت‌های بهداشتی آسیب دیده‌اند، پرهیز کنید.
نکات ایمنی در مصرف کنسروها و غذاهای آماده
در بسیاری از بحران‌ها، استفاده از غذاهای کنسروی به عنوان گزینه‌ای سریع و در دسترس رایج است. با این حال، عدم رعایت نکات ایمنی در مصرف این محصولات می‌تواند منجر به بروز مسمومیت‌های خطرناک شود.
- تمام کنسروها باید پیش از مصرف به مدت حداقل ۲۰ دقیقه در آب جوش قرار گیرند.
- این کار باعث از بین رفتن باکتری‌هایی مانند کلستریدیوم بوتولینوم می‌شود که عامل مسمومیت‌های کشنده هستند.
- از مصرف کنسروهایی که باد کرده‌اند، زنگ زده‌اند یا ظاهر غیر طبیعی دارند به شدت پرهیز کنید.
نگهداری مواد غذایی در نبود یخچال؛ چه باید کرد؟
در مواقعی که دسترسی به برق یا وسایل خنک‌کننده محدود است، باید توجه ویژه‌ای به نگهداری مواد غذایی داشت تا از بروز مسمومیت‌های گوارشی جلوگیری شود.
- غذاهای پخته شده را بیشتر از دو ساعت در محیط گرم نگه ندارید.
- باقی‌مانده غذاها را در ظروف دربسته نگهداری و در اولین فرصت مصرف یا دور بریزید.
- از مصرف گوشت، لبنیات یا فرآورده‌های فسادپذیر که بدون زنجیره سرد نگهداری شده‌اند، خودداری کنید.
بهداشت آب؛ اصل نجات بخش در زمان کم آبی یا آلودگی منابع
یکی از اصلی‌ترین منابع انتقال بیماری‌ها در شرایط بحرانی، آب آلوده است. دسترسی به آب سالم باید در اولویت باشد، زیرا بیماری‌هایی مانند اسهال، وبا و هپاتیت از طریق آب ناسالم منتقل می‌شوند.
- در صورتی که آب لوله‌کشی قطع است یا کیفیت آن مشکوک است، حتماً آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بجوشانید.
- از آب چاه، منابع سطحی، یا آب ذخیره شده بدون فرآوری برای نوشیدن استفاده نکنید.
- در صورت وجود کلر یا قرص ضدعفونی‌کننده مجاز، طبق دستورالعمل از آن استفاده کنید.
شستن دست ها؛ ساده ترین ولی مؤثرترین اقدام بهداشتی
دست‌ها از مهم ترین مسیرهای انتقال میکروب ها به بدن هستند. در بحران ها، به دلیل کاهش امکانات، ممکن است این اصل مهم نادیده گرفته شود، اما باید بدانید که شست و شوی صحیح دست‌ها می تواند بسیاری از بیماری ها را مهار کند.
- دست‌ها را با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه، خصوصاً پیش از غذا خوردن یا آماده‌سازی آن، بشویید.
- پس از استفاده از سرویس بهداشتی، تماس با زباله یا حیوانات، شستن دست‌ها الزامی است.
- از تماس مستقیم دست آلوده با مواد غذایی، ظروف یا سطح آشپزخانه خودداری کنید.
جمع آوری و دفع زباله؛ مراقب بیماری های منتقله از حیوانات باشید
زباله‌ها در شرایط بحرانی خیلی زود به محل تجمع حیوانات ناقل بیماری مانند موش‌ها، سوسک‌ها و حشرات تبدیل می‌شوند. این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌هایی مانند تب کریمه کنگو یا سالک شود.
- زباله‌های خانگی را در کیسه‌های محکم و دربسته قرار دهید.
- زباله‌ها را در محیط رها نکنید و در اولین فرصت به مراکز جمع‌آوری رسمی تحویل دهید.
- از ریختن فاضلاب در فضای باز به‌شدت پرهیز کنید.
مراقبت ویژه از گروه های حساس؛ کودکان، سالمندان و بیماران
برخی از افراد در شرایط بحرانی آسیب‌پذیری بیشتری دارند و باید مراقبت ویژه‌ای از آن‌ها به عمل آید. توجه به تغذیه، بهداشت فردی و روانی این افراد از بروز مشکلات شدید جلوگیری می‌کند.
- برای کودکان، سالمندان و بیماران زمینه‌دار، فقط از آب جوشیده‌شده و غذاهای کاملاً سالم استفاده کنید.
- در صورت بروز علائم مانند تب، تهوع، استفراغ یا اسهال، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
- داروهای ضروری این افراد باید از پیش آماده و در دسترس باشد.
هشدار درباره شایعات؛ اطلاعات بهداشتی را فقط از منابع معتبر دریافت کنید
در شرایط بحران، شایعات بی‌پایه در فضای مجازی می‌تواند منجر به نگرانی‌های غیرضروری یا حتی رفتارهای خطرناک شود. به همین دلیل باید با هوشیاری از منابع قابل اعتماد پیروی کرد.
- اطلاعات بهداشتی خود را فقط از منابع رسمی مانند وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و رسانه‌های معتبر دنبال کنید.
- از بازنشر اطلاعات نادرست یا تایید نشده خودداری کنید.
- به هشدارهای بهداشتی ارائه‌شده از سوی مسئولان بهداشت محیط توجه کامل داشته باشید.
نتیجه گیری
حفظ بهداشت فردی و جمعی، یکی از مؤثرترین راهکارها برای کنترل پیامدهای یک بحران است. اقدامات ساده‌ای مانند جوشاندن آب، شست‌وشوی دست‌ها، دقت در انتخاب مواد غذایی و مراقبت از گروه‌های آسیب‌پذیر می‌توانند از شیوع بیماری‌ها پیشگیری کنند. با رعایت اصول بهداشتی و دریافت اطلاعات از منابع موثق، می‌توان سلامت جامعه را حتی در سخت‌ترین شرایط نیز حفظ کرد. در نهایت، مشارکت آگاهانه و مسئولانه مردم، مهم‌ترین پشتوانه تیم‌های سلامت و بهداشت کشور خواهد بود.
بدون نظر! اولین نفر باشید