آرتروز یکی از بیماری‌های شایع مفصلی است که در اثر فرسایش و ساییدگی غضروف‌های مفاصل ایجاد می‌شود و می‌تواند به مرور زمان عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند به شدت کیفیت زندگی را کاهش دهد، اما با شناخت نشانه‌های اولیه و مراجعه به موقع به پزشک، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرده و درمان‌های مناسب را آغاز کرد. در این مقاله به نشانه‌های اولیه آرتروز، عوامل مؤثر در بروز آن، روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری پرداخته می‌شود.
آرتروز به عنوان یک بیماری التهابی مزمن، با تخریب غضروف‌های مفصلی همراه است. این بیماری می‌تواند بر روی هر مفصلی در بدن تاثیر بگذارد، اما بیشتر مفاصل وزن‌بر مانند زانوها، لگن و ستون فقرات تحت تاثیر قرار می‌گیرند. با توجه به شیوه زندگی مدرن و افزایش چاقی، سن ابتلا به آرتروز در حال کاهش است و افراد جوان‌تر نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند. به همین دلیل شناخت علائم اولیه و مراجعه به پزشک به منظور مدیریت بیماری بسیار مهم است.
عوامل مؤثر در بروز و تشدید آرتروز
آرتروز می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی به وجود آید و شدت بگیرد. برخی از این عوامل قابل پیشگیری و برخی دیگر غیرقابل کنترل هستند، اما توجه به آن‌ها می‌تواند در کاهش ریسک ابتلا به این بیماری موثر باشد.
- چاقی و اضافه وزن: یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید آرتروز، اضافه وزن و چاقی است. چاقی فشار زیادی به مفاصل به ویژه مفاصل وزن‌بر مانند زانوها وارد می‌کند و باعث تسریع در فرسایش غضروف‌ها می‌شود.
- ضربات مکرر و آسیب‌های مفصلی: ورزش‌های با ضربه زیاد مانند دویدن روی سطوح سخت و یا آسیب‌های ناشی از تصادفات، می‌توانند به مفاصل آسیب رسانده و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- استفاده نادرست از مفاصل: نشستن‌های طولانی مدت به حالت‌های نادرست (مانند نشستن چهارزانو یا دوزانو) و استفاده از توالت ایرانی به مدت طولانی می‌تواند فشار اضافی به مفاصل وارد کند و زمینه‌ساز آرتروز باشد.
- عفونت‌های مفصلی یا روماتیسم: عفونت‌های مفصلی و بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی، می‌توانند باعث التهاب و آسیب‌های دائمی به مفاصل شوند که در نهایت به آرتروز منجر می‌شود.
- انحرافات استخوانی: مشکلات ساختاری مانند پای ضربدری یا پای پرانتزی، می‌تواند توزیع فشار روی مفاصل را نابرابر کرده و موجب آسیب‌دیدگی آن‌ها شود.
- کاهش قدرت ترمیم بدن: با افزایش سن یا وجود بیماری‌های زمینه‌ای، توان بدن در ترمیم غضروف‌ها کاهش می‌یابد که باعث تسریع در فرسایش مفاصل می‌شود.
نشانه های اولیه آرتروز
آگاهی از نشانه‌های اولیه آرتروز می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از پیشرفت آن کند. این نشانه‌ها ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما اگر به موقع به آن‌ها توجه نشود، می‌توانند به مشکلات جدی‌تری منجر شوند.
- خشکی و سفتی مفصل صبحگاهی: یکی از رایج‌ترین نشانه‌های اولیه آرتروز، احساس خشکی و سفتی در مفاصل به ویژه پس از بیدار شدن از خواب است که معمولاً با حرکت کردن کاهش می‌یابد.
- ورم و درد مفصل: مفصل‌های آسیب‌دیده ممکن است متورم و دردناک شوند. این درد ممکن است به تدریج شدیدتر شود و در برخی مواقع مانع از حرکت طبیعی مفصل گردد.
- کاهش دامنه حرکتی: یکی از علائم آشکار آرتروز، کاهش دامنه حرکتی مفصل است. فرد ممکن است نتواند مفصل خود را به طور کامل حرکت دهد و احساس محدودیت در حرکت داشته باشد.
- ضعف عضلات اطراف مفصل: در صورت عدم استفاده صحیح از مفصل، عضلات اطراف آن ضعیف می‌شوند و این امر می‌تواند باعث بروز درد بیشتر در مفصل گردد.
- صدای مفصل هنگام حرکت: افرادی که به آرتروز مبتلا هستند، معمولاً صدای خش‌خش یا ترکیدن در مفصل‌ها هنگام حرکت احساس می‌کنند که نشان‌دهنده ساییدگی غضروف است.
پیشگیری از آرتروز
اگرچه برخی از عوامل موثر در بروز آرتروز غیرقابل تغییر هستند، اما تغییر در شیوه زندگی و رعایت نکات پیشگیرانه می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد.
- کنترل وزن بدن و رژیم غذایی سالم: حفظ وزن مناسب و تغذیه سالم به کاهش فشار روی مفاصل کمک می‌کند و از پیشرفت آرتروز جلوگیری می‌کند.
- ورزش درمانی جهت تقویت عضلات اطراف مفصل: انجام تمرینات ورزشی سبک و تقویتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل‌ها، به کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل کمک می‌کند.
- پرهیز از فعالیت‌های آسیب‌زا برای مفاصل: فعالیت‌هایی که فشار زیادی به مفاصل وارد می‌کنند، مانند دویدن‌های طولانی‌مدت یا بلند کردن اجسام سنگین، باید محدود شوند.
- آموزش صحیح نحوه استفاده از مفاصل در زندگی روزمره: رعایت اصول درست نشستن، ایستادن و جابه‌جایی اجسام می‌تواند از آسیب به مفاصل جلوگیری کند.
روش های درمانی آرتروز
در صورت تشخیص آرتروز، بسته به شدت بیماری، درمان‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند.
- تزریق داخل مفصلی (مثل هیالورونیک اسید): تزریق مواد روان‌کننده به مفصل آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش التهاب و درد مفصل کمک کند.
- جراحی: در موارد شدید و زمانی که روش‌های غیرجراحی موثر نباشند، جراحی مانند تعویض مفصل ممکن است ضروری باشد.
- مدیریت درد در کلینیک‌های تخصصی درد: در برخی موارد، کلینیک‌های تخصصی درد می‌توانند روش‌های متنوعی را برای کنترل و کاهش درد آرتروز ارائه دهند.
نکته مهم درباره آرتروز
آرتروز دیگر تنها مختص سالمندان نیست. با شیوه زندگی نامناسب و افزایش چاقی، سن ابتلا به آرتروز در حال کاهش است و حتی در افراد جوان‌تر نیز مشاهده می‌شود. بنابراین، آگاهی عمومی و مراجعه به موقع به پزشکان متخصص فیزیوتراپی، روماتولوژی و کلینیک‌های درد برای پیشگیری و مدیریت بهتر این بیماری ضروری است.
نتیجه گیری
آرتروز یک بیماری مزمن است که با تشخیص زودهنگام و مراقبت مناسب می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. شناخت نشانه‌های اولیه، رعایت نکات پیشگیری و استفاده از درمان‌های صحیح می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند. از این رو، توجه به سلامت مفاصل و مشاوره با پزشکان متخصص برای پیشگیری و درمان آرتروز امری ضروری است.
بدون نظر! اولین نفر باشید