تحقیقات علمی اخیر نشان میدهند که باکتریهای روده نقش حیاتی در سلامت متابولیک انسان دارند و میتوانند با تنظیم فرآیندهای التهابی و تقویت پاسخ انسولینی، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند. میکروبیوم روده، شامل میلیاردها باکتری و میکروارگانیسمهای مفید، با تولید متابولیتهای خاصی مانند تریمتیلآمین (Trimethylamine یا TMA)، میتواند مسیرهای پیچیدهای از ارتباط بین رژیم غذایی، سیستم ایمنی و متابولیسم را تحت تأثیر قرار دهد. یافتههای جدید، درک ما را از رابطه میان تغذیه، میکروبهای روده و پیشگیری از دیابت متحول کرده است و افقهای تازهای برای درمان و مدیریت این بیماری فراهم میکند.
تولید تری متیل آمین و عملکرد آن
تریمتیلآمین یکی از متابولیتهای باکتریایی مهم است که در نتیجه تجزیه کولین توسط باکتریهای روده تولید میشود. کولین یک ماده مغذی ضروری است که در غذاهایی مانند تخممرغ، گوشت و برخی سبزیجات یافت میشود. زمانی که باکتریها کولین را تجزیه میکنند، TMA آزاد میشود و وارد جریان خون میگردد.
مطالعات نشان دادهاند که TMA میتواند نقش محافظتی در برابر اثرات منفی رژیمهای غذایی پرچرب ایفا کند. این مولکول کوچک با کاهش التهاب و بهبود پاسخ انسولینی، دو عامل کلیدی در کاهش خطر دیابت نوع ۲ را فعال میکند. پژوهشگران کالج امپریال لندن با استفاده از مدلهای سلولی انسانی و آزمایش روی موشها نشان دادند که TMA میتواند آسیب ناشی از رژیمهای پرچرب را کاهش دهد و برخی از مسیرهای منتهی به مقاومت به انسولین را مسدود کند.
ساز و کارهای زیستی و مهار التهاب
تحقیقات نشان دادهاند که TMA میتواند فعالیت پروتئینی به نام IRAK4 را مهار کند؛ پروتئینی که در پاسخ به رژیمهای پرچرب، مسیرهای التهابی را فعال میکند. با مهار IRAK4، TMA فرآیندهای التهابی مزمن خفیف را کاهش میدهد و از بروز مقاومت به انسولین جلوگیری میکند. این یافتهها، چشماندازی جدید در استفاده از ترکیبات شیمیایی تولیدشده توسط میکروبیوم برای پیشگیری از بیماریهای متابولیک ایجاد کردهاند.
جالب توجه است که تحقیقات قبلی TMA و ترکیب مرتبط آن یعنی TMAO را با افزایش خطر بیماریهای قلبی مرتبط میدانستند. کشف اثرات محافظتی TMA، دیدگاه علمی نسبت به این مولکول را تغییر داده و نشان میدهد که نقش متابولیتهای باکتریایی میتواند دوگانه و پیچیده باشد؛ یعنی بسته به میزان، زمینه بیولوژیکی و رژیم غذایی، اثرات متفاوتی بر سلامت انسان دارند.
پیامدهای بالینی و مسیرهای درمانی
نتایج این مطالعه میتواند مسیرهای جدیدی برای پیشگیری و درمان دیابت نوع ۲ فراهم کند. افزایش مصرف کولین در رژیمهای غذایی میتواند تولید TMA توسط باکتریهای روده را تقویت کند و اثرات منفی رژیمهای پرچرب را کاهش دهد. در آینده، داروهایی که بتوانند اثر مشابه TMA را شبیهسازی کنند، میتوانند گزینههای درمانی مؤثری برای کاهش التهاب و تقویت پاسخ انسولینی ارائه دهند.
به گفته پیتر لیو، متخصص قلب و استاد دانشگاه اتاوا، این پژوهش ارتباط بین رژیم غذایی غربی، TMA تولیدشده توسط میکروبیوم و مسیرهای ایمنی مانند IRAK4 را نشان میدهد و میتواند راهکارهای نوینی برای مدیریت مقاومت به انسولین و پیشگیری از دیابت ارائه کند. مقاومت به انسولین، اگر کنترل نشود، یکی از عوامل اصلی ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲ است.
نقش گسترده میکروبیوم در سلامت انسان
این تحقیق نه تنها بر دیابت، بلکه بر اهمیت میکروبیوم در کنترل مسیرهای زیستی و سیگنالینگ سلولی تأکید دارد. متابولیتهای باکتریایی میتوانند مستقیماً با کینازها و سایر مولکولهای تنظیمکننده تعامل داشته باشند و فعالیت آنها را کنترل کنند. این مکانیسم نشان میدهد که میکروبهای روده میتوانند بهعنوان ابزارهای درمانی بالقوه در چاقی، دیابت و اختلالات متابولیک عمل کنند.
مارک-امانوئل دوما، بیوشیمیدان کالج امپریال لندن، میگوید: «این مطالعه یک راهبرد کاملاً جدید برای درک تأثیر میکروبیوم بر سلامت انسان ارائه میدهد و افقهای هیجانانگیزی برای استفاده از باکتریهای روده بهعنوان ابزار درمانی در چاقی و دیابت باز میکند.»
نتیجه گیری
پژوهشهای اخیر نشان میدهند که باکتریهای روده و متابولیتهای تولیدشده توسط آنها، به ویژه TMA، نقش مهمی در کاهش التهاب و تقویت پاسخ انسولینی دارند و میتوانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند. این یافتهها مسیرهای تازهای برای استفاده از رژیم غذایی، مکملها و درمانهای هدفمند بر اساس میکروبیوم فراهم میکنند. مطالعات آینده باید این نتایج را در مدلهای انسانی طولانیمدت تأیید کنند، اما افقهای درمانی و پیشگیری نویدبخش هستند و نشان میدهند که میکروبهای روده میتوانند بهعنوان شریک کلیدی در حفظ سلامت متابولیک و پیشگیری از بیماریهای مزمن عمل کنند.
بدون نظر! اولین نفر باشید